Blizny powstają w wyniku urazów, stanów zapalnych, zabiegów chirurgicznych. Działanie terapeutyczne w zakresie leczenia blizn zależy od jej lokalizacji, wielkości, czasu, jaki minął od powstania blizny oraz jej typu morfologicznego, a także doświadczenia lekarza podejmującego leczenie. Obecnie istnieje wiele sposobów leczenia blizn, jednak żadna metoda nie pozwala całkowicie usunąć blizn przerosłych i keloidów. Zalecane jest łączenie różnych metod leczenia. Rana przewlekła to rana, która nie goi się w spodziewanym czasie i która nie odpowiada na konwencjonalną terapię. Najczęściej spotykanymi ranami przewlekłymi są: owrzodzenia żylne, odleżyny i stopa cukrzycowa. Leczenie ran przewlekłych wciąż jest olbrzymim problemem dla współczesnej medycyny. Ze względu na niezwykle złożoną patologię rany przewlekłej tylko wielokierunkowe i całościowe podejście do leczenia może przynieść pożądany efekt kliniczny.
Dział: Wiadomości dermatologiczne
.
Trądzik różowaty (rosacea) jest przewlekłą dermatozą zapalną twarzy, występującą głównie u kobiet. Uważa się, że podstawową rolę w powstawaniu wykwitów odgrywa zaburzona odpowiedź immunologiczna i nieprawidłowości w zakresie układu naczyniowego skóry. Leczenie schorzenia jest trudne i długotrwałe.
Infekcje bakteryjne skóry przebiegają w postaci pierwotnego zakażenia skóry lub wtórnego nadkażenia wcześniej zmienionej chorobowo skóry. Przewlekłe dermatozy zapalne, zwłaszcza jeżeli towarzyszy im świąd oraz defekt bariery naskórkowej, sprzyjają rozwojowi wtórnych nadkażeń bakteryjnych. W strategii terapeutycznej chorób zapalnych z wtórnym nadkażeniem bakteryjnym kluczowe jest, aby równolegle z prawidłowym rozpoznaniem choroby ordynować racjonalne leczenie. Poza leczeniem aktywnych objawów zakażenia bakteryjnego należy leczyć także zaburzenia, które sprzyjają ich rozwojowi i przeciwdziałać przewlekłemu zapaleniu, na podłożu którego rozwinęło się nadkażenie bakteryjne. Obecnie lekarze mają do wyboru zoptymalizowane leczenie, które łączy w jednym preparacie lek przeciwzapalny z przeciwbakteryjnym, zamknięte w unikalnej formule kremu lipidowego umożliwiającego skuteczne, bezpieczne i dobrze tolerowane leczenie.
Leczenie miejscowe zapalnych chorób skóry stanowi w dermatologii jeden z najważniejszych elementów umożliwiających zahamowanie lub przynajmniej ograniczenie objawów klinicznych schorzenia. W dobie rozwoju coraz to nowszych specjalistycznych leków, m.in. biologicznych, w postaci przeznaczonej do leczenia miejscowego, lekarz zawsze musi liczyć się z ich potencjalnymi działaniami niepożądanymi, które wynikają z ich charakterystyki farmakologicznej. Natomiast równolegle powstaje coraz więcej preparatów o działaniu przeciwzapalnym, które wykazują nie tylko istotne możliwości ograniczenia konieczności stosowania miejscowych preparatów sterydowych, ale również poprawiają strukturę bariery naskórkowej i zapewniają wymagany stopień nawilżenia skóry zmienionej zapalnie. W składzie niejednokrotnie zawierają one wiele składników naturalnych (np. pochodzenia roślinnego), o niepowtarzalnych właściwościach, które zostały potwierdzone nie tylko w badaniach klinicznych w dermatologii, ale również w onkologii (zapobieganie powikłaniom radioterapii). Są to kremy lecznicze o szerokim działaniu terapeutycznym.
Teoria mikrobiotyczna zakłada, że podstawowe znaczenie w rozwoju procesów regulujących odporność i tolerancję immunologiczną na antygeny zewnętrzne mają drobnoustroje zasiedlające przewód pokarmowy (mikrobiota jelitowa). Wynikiem zmiany ich składu jest modulacja odpowiedzi immunologicznej. Probiotyki przywracają prawidłowy skład bioty jelitowej i z tego powodu wydają się korzystną opcją wspomagania leczenia dzieci z chorobami alergicznymi. W artykule przedstawiono możliwe mechanizmy wpływu bakterii probiotycznych na proces leczenia atopowego zapalenia skóry.
Łuszczyca jest przewlekłą, genetycznie uwarunkowaną chorobą zapalną skóry, dotyczącą ok. 1–3% ogólnej populacji. U ok. 70–80% pacjentów wykwity skórne mają niewielkie nasilenie (łagodna postać łuszczycy) i wymagają jedynie stosowania leków miejscowych, u pozostałych osób (umiarkowana i ciężka postać łuszczycy) konieczne jest wdrożenie fototerapii czy leczenia ogólnego.
Do nowych leków stosowanych na polskim rynku w leczeniu łuszczycy zalicza się aprenilast, kwas fumarynowy oraz nową grupę leków biologicznych działających na interleukinę 17 (IL-17). Interleukina 17 jest naturalnie występującą cytokiną uczestniczącą w odpowiedziach zapalnych i immunologicznych, odgrywającą kluczową rolę w patogenezie łuszczycy plackowatej oraz łuszczycowego zapalenia stawów.
Liczne badania epidemiologiczne dowodzą częstszego współistnienia zespołu metabolicznego (ZM) i jego elementów (insulinooporności, dyslipidemii aterogennej, nadciśnienia tętniczego) u chorych na łuszczycę, zwłaszcza z jej ciężkim przebiegiem. Częstość występowania ZM w łuszczycy wynosi 12–40%. Ciężki przebieg choroby jest związany z wyższym ryzykiem jego wystąpienia. Konsekwencje ZM u chorych na łuszczycę prowadzą do szybszego rozwoju chorób sercowo-naczyniowego (udar, zawał), występowania niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby, znacznego obniżenia jakości życia i depresji, spadku popędu seksualnego, problemu bezdechu sennego, a w konsekwencji skrócenia długości życia o ok. 3–5 lat. Dlatego obowiązkiem dermatologa powinno być nie tylko leczenie zmian skórnych, ale również diagnostyka i monitorowanie zaburzeń współistniejących.
Antybiotykoterapia miejscowa jest wartościową alternatywą dla leczenia ogólnego ze względu na ograniczenie ogólnoustrojowych działań niepożądanych i możliwość stosowania antybiotyku wyłącznie w miejscu infekcji. Znany od kilkudziesięciu lat kwas fusydowy jest antybiotykiem wąskospektralnym o silnym działaniu przeciwbakteryjnym, często stosowanym w codziennej praktyce dermatologicznej. Wykazuje dużą skuteczność w leczeniu występujących zakażeń skóry, szczególnie tych o etiologii Staphyococcus aureus. Dane z wielu badań klinicznych dowodzą, że terapia miejscowa kwasem fusydowym, także w połączeniu z miejscowymi glikokortykosteroidami, jest skuteczna, bezpieczna i dobrze tolerowana przez pacjentów. Staphyococcus aureus jest jednym z najczęstszych czynników etiologicznych zakażeń skóry. Chorzy z atopowym zapaleniem skóry istotnie częściej są skolonizowani przez S. aureus. Bakteria produkuje toksyny będące superantygenami zdolnymi do aktywacji i podtrzymania odpowiedzi zapalnej w skórze. Uważa się, że S. aureus ma istotne znaczenie w patofizjologii wyprysku i może być przyczyną niepowodzenia terapii. Zastosowanie kwasu fusydowego z glikokortykosteroidem w leczeniu wyprysku atopowego okazało się skuteczne, co potwierdzają dane z badań klinicznych.
Technologia wytwarzania środków do mycia ma długą historię. Wszelkie kierunki rozwoju miały na uwadze pozyskiwanie bezpiecznych środków do mycia ciała, włosów oraz twarzy. Bezpieczeństwo tych środków jest ściśle związane z surfaktantami (surface active compounds – SAC) zastosowanymi w preparacie, ale nie bez znaczenia są także substancje towarzyszące. Bardzo często przyczyną problemów skórnych, takich jak: suchość skóry, podrażnienie, świąd, mogą być stosowane środki do mycia. Do kontaktu skóry z surfaktantami dochodzi nie tylko podczas zabiegów higienicznych, ale również ze względu na powszechność ich występowania w czasie styczności z środkami chemii gospodarczej, żywnością i innymi. Z tego względu pewne grupy zawodowe są szczególnie narażone na kontakt z detergentami. Zrozumienie interakcji skóra – bariera skórna – surfaktant oraz konsekwencje kliniczne tych zjawisk wydają się bardzo ważne dla właściwego planowania procesu terapeutycznego w chorobach skóry oraz alergologii.
Miejscowe inhibitory kalcyneuryny (mIK) na trwałe wpisały się w terapię atopowego zapalenia skóry (AZS) ze względu na skuteczność oraz bezpieczeństwo ich stosowania. W 2018 r. w „Clinical Epidemiology” opublikowano wyniki badania JOELLE (Join European Longitudinal Lymphoma and Skin Cancer Evaluation), z których można wnioskować, że mIK (w szczególności takrolimus), a także miejscowo aplikowane glikokortykosteroidy (mGKS) nie są bezpieczne w kontekście ryzyka rozwoju chłoniaków i nowotworów skóry podczas terapii AZS. Wnikliwa lektura artykułu skłania do refleksji nad metodologią samego badania oraz zmusza do samodzielnej interpretacji przedstawionych wyników. Gdzie leży prawda w relacji mIK vs chłoniaki/raki w AZS?
Leki przeciwhistaminowe (LP) należą do grupy farmaceutyków najczęściej zalecanych w klinicznej praktyce pediatrycznej oraz w dermatologii dziecięcej. Zgodnie ze statystycznymi danymi z roku 2006 ocenianymi przez międzynarodową instytucję ds. statystyki medycznej (International Medical Statistic – IMS), we wspomnianym roku sprzedano prawie 2 mln jednostek przeciwhistaminowych przeznaczonych do leczenia pediatrycznego, co przekłada się na prawie 6 mln euro. We wspomnianej grupie niestety prawie 34% stanowiły LP pierwszej generacji, których panel działań niepożądanych jest bardzo szeroki, z uczuciem sedacji na czele. Z tego względu w istotnym stopniu zintensyfikowane zostały badania w zakresie wszelkich aspektów stosowania m.in. LP (obecnie już nowej generacji) w populacji dzieci. Stosowanie ich w tej grupie pacjentów musi spełniać wszelkie wymagania, zwłaszcza w zakresie ich bezpieczeństwa, i w maksymalnym stopniu zapewniać gwarantowaną skuteczność.
Trądzik zwykły jest jedną z najczęstszych chorób skóry. Występuje głównie u ludzi młodych, dotyczy ok. 80% osób w tej grupie wiekowej. Zmiany chorobowe mogą utrzymywać się nawet do 30.–40. roku życia. W obrazie klinicznym występują zaskórniki (otwarte i zamknięte), grudki, krosty, guzki, a w niektórych przypadkach przebarwienia pozapalne i blizny. Trądzik pospolity jest przewlekłym schorzeniem zapalnym ludzkich jednostek włosowo-łojowych. Etiopatogeneza choroby jest wieloczynnikowa. Wyróżnia się cztery główne czynniki prowadzące do rozwoju zmian skórnych: rozwój reakcji zapalnej, odgrywający kluczową rolę, nadmierna produkcja łoju i łojotok, hiperkeratoza przewodów wyprowadzających gruczołów łojowych oraz obecność Cutibacterium acnes. Leczenie obejmuje terapię miejscową i ogólną. Jedyną grupą leków, która oddziałuje na wszystkie czynniki etiologiczne trądziku, są retinoidy.