Autor: Bogusław Pilarski

Obecnie wzrasta rola leczenia ukierunkowanego molekularnie oraz immunoterapii w leczeniu onkologicznym guzów litych. Z roku na rok przybywa coraz więcej cząsteczek, które poprzez hamowanie danych szlaków metabolicznych wywołują toksyczności dotąd nieobserwowane przy klasycznej chemioterapii. W przypadku większości terapii ukierunkowanych molekularnie oraz immunologicznych dochodzi do toksyczności skórnych. Najczęściej pojawiającymi się toksycznościami skórnymi tzw. nowych terapii są: osutka grudkowo-krostkowa, osutka grudkowa, suchość skóry, nadmierne rogowacenie (przede wszystkim dotyczące okolicy dłoni i stóp), rumień, zaburzenia struktury i koloru włosów. Poznanie podłoża molekularnego toksyczności oraz świadomość zarówno lekarza, jak i pacjenta co do charakteru i częstości występowania powikłań skórnych, jak również konieczności stosowania profilaktyki i szybkiego leczenia, powodują zmniejszenie częstości przerwanych terapii oraz zmniejszenie przypadków redukcji dawki leków onkologicznych. Profilaktyka i wczesne leczenie powikłań skórnych pośrednio wpływa na efektywność terapii, której miernikiem jest czas wolny od progresji choroby (progression-free survival – PFS), całkowite przeżycie (overall survival – OS) oraz jakość życia (quality of life – QOL). W zaleceniach terapeutycznych dotyczących leków ukierunkowanych molekularnie i immunologicznych istnieją rekomendacje stosowania profilaktycznego emolientów oraz syntetycznych detergentów do mycia ciała, a w przypadku nadmiernego rogowacenia preparatów z mocznikiem.

Technologia wytwarzania środków do mycia ma długą historię. Wszelkie kierunki rozwoju miały na uwadze pozyskiwanie bezpiecznych środków do mycia ciała, włosów oraz twarzy. Bezpieczeństwo tych środków jest ściśle związane z surfaktantami (surface active compounds – SAC) zastosowanymi w preparacie, ale nie bez znaczenia są także substancje towarzyszące. Bardzo często przyczyną problemów skórnych, takich jak: suchość skóry, podrażnienie, świąd, mogą być stosowane środki do mycia. Do kontaktu skóry z surfaktantami dochodzi nie tylko podczas zabiegów higienicznych, ale również ze względu na powszechność ich występowania w czasie styczności z środkami chemii gospodarczej, żywnością i innymi. Z tego względu pewne grupy zawodowe są szczególnie narażone na kontakt z detergentami. Zrozumienie interakcji skóra – bariera skórna – surfaktant oraz konsekwencje kliniczne tych zjawisk wydają się bardzo ważne dla właściwego planowania procesu terapeutycznego w chorobach skóry oraz alergologii.