Dział: Wiadomości dermatologiczne

Dermatolodzy odgrywają istotną rolę w opiece nad pacjentami od etapu rozpoznania czerniaka przez leczenie, po monitorowanie. Diagnostyka zmian melanocytarnych jest jedną z najtrudniejszych dziedzin patologii, a zgodność między oceniającymi patologami jest niska. Interpretacja wyniku badania histopatologicznego usuniętej zmiany skórnej w kontekście danych klinicznych jest jednym z zadań dermatologa. Istnieją rozpoznania histopatologiczne mogące wymagać weryfikacji, gdy pomimo podejrzeń nie rozpoznano czerniaka lub gdy czerniak został rozpoznany np. u dziecka czy młodej osoby dorosłej. Po ustaleniu rozpoznania dermatolodzy coraz częściej zajmują się leczeniem chirurgicznym, szczególnie w pierwszym stadium zaawansowania choroby. W leczeniu pacjentów z zaawansowanym czerniakiem zadaniem dermatologa jest odpowiednie poinformowanie ich o dalszym postępowaniu oraz możliwościach terapii znacząco poprawiającej rokowanie. Na etapie monitorowania pacjentów istotne jest wdrożenie schematów umożliwiających wczesne rozpoznanie nawrotu choroby lub kolejnego ogniska pierwotnego czerniaka. Dopełnieniem opieki dermatologicznej jest odpowiednia komunikacja i edukacja pacjenta ze zwróceniem uwagi na obciążenia dziedziczne, poziom lęku i jakość życia pacjenta. W przedstawionym kontekście dermatolog jako główny lekarz zajmujący się pacjentami z wczesnym czerniakiem lub jako członek zespołu wielodyscyplinarnego ma możliwość kompleksowej opieki nad pacjentem zgodnie ze standardami europejskimi i światowymi.

Rybia łuska to zróżnicowana grupa chorób genetycznych, której podstawą są zaburzenia keratynizacji naskórka oraz upośledzenie bariery ochronnej skóry. Te czynniki prowadzą do wzmożonej utraty wody przez naskórek, osłabienia funkcji ochronnej skóry oraz zwiększonego ryzyka wystąpienia stanów zapalnych skóry i infekcji bakteryjnych. W ostatnich latach pojawiło się wiele badań, które rzuciły nowe światło na patofizjologię tych chorób oraz wyznaczyły obiecujące ścieżki terapeutyczne dla pacjentów z ichtiozą. Obecnie są prowadzone liczne badania kliniczne i przedkliniczne, w których są testowane różne podejścia terapeutyczne, takie jak leki biologiczne, małe cząsteczki, terapie zastępcze oraz terapie genowe. Niniejsza praca ma na celu przedstawienie najczęstszych rodzajów rybiej łuski oraz omówienie najnowszych opcji terapeutycznych dostępnych dla pacjentów z tą chorobą.

Toczeń rumieniowaty układowy jest złożoną, wielonarządową chorobą układową, która bez odpowiedniego leczenia istotnie wpływa na jakość i czas trwania życia pacjentów. Rejestracja nowych leków oraz stale rosnąca liczba badań już dostępnych preparatów wymagają regularnej aktualizacji zaleceń. Leczenie zależy od ciężkości choroby oraz zajęcia narządowego, ze względu na zróżnicowaną prezentację kliniczną wymaga zindywidualizowanego, wielospecjalistycznego podejścia. Narządem, którego zajęcie w największym stopniu wpływa na dobór strategii leczenia, są nerki. Celem leczenia jest osiągnięcie remisji klinicznej lub alternatywnie niskiej aktywności choroby. Aktywność powinna być oceniana każdorazowo podczas wizyt lekarskich, których częstość należy dostosować do pacjenta. Podstawą leczenia pozostaje hydroksychlorochina oraz do czasu uzyskania remisji klinicznej – glikokortykosteroidy. Dąży się obecnie do zmniejszania dawki glikokortkosteroidów, aż do, jeżeli to możliwe, ich odstawienia i kontroli choroby lekami immunosupresyjnymi. W przypadku braku odpowiedzi na leczenie pierwszego rzutu i w celu redukcji glikokortykosteroidów stosuje się leki immunosupresyjne/immunomodulujące i/lub leki biologiczne: belimumab i anifrolumab. Część leków (cyklofosfamid, rytuksymab) pozostaje zarezerwowana dla choroby o ciężkim przebiegu lub z kluczowym zajęciem narządowym. Ważne, aby pamiętać o całościowym podejściu do pacjenta. Poza leczeniem choroby podstawowej należy leczyć choroby współistniejące, wdrażać interwencje odnośnie do stylu życia, prowadzić profilaktykę zakażeń, chorób sercowo-naczyniowych, osteoporozy, nowotworów, edukację na temat choroby, rehabilitację oraz zapewnić wsparcie psychologiczne.

Zewnętrzną część skóry tworzy wielowarstwowy, skeratynizowany, samoodnawiający się naskórek pozostający w bezpośrednim kontakcie ze środowiskiem zewnętrznym i tworzący barierę ochronną. Jego właściwe funkcjonowanie jest uzależnione m.in. od stopnia nawilżenia warstwy rogowej. Wrodzone lub nabyte zaburzenie procesów proliferacji, terminalnego różnicowania oraz zaprogramowanej śmierci czy złuszczania komórek z powierzchni naskórka upośledza jego homeostazę i może skutkować pojawieniem się objawów suchości skóry. Suchość nie jest tylko stanem odwodnienia skóry powstającym w wyniku niedoborów wody i białek ją wiążących. Jest ona częstym problemem osób zdrowych, jak również pacjentów obciążonych różnymi chorobami. Oprócz czynników endogennych rolę w jej rozwoju odgrywają też uwarunkowania środowiskowe. Zimą skóra w sposób szczególny jest narażona na ich negatywny wpływ. Podstawą postępowania pielęgnacyjnego powinno być stosowanie złożonych preparatów nawilżająco-natłuszczających. Emolienty dzięki zawartym w nich składnikom aktywnym oraz wielokierunkowemu działaniu odbudowują uszkodzoną barierę ochronną naskórka i przywracają jej fizjologiczne funkcje. Dodatkowo mogą wykazywać m.in. działanie przeciwzapalne, redukujące świąd, antymitotyczne, przeciwrodnikowe, przeciwstarzeniowe oraz fotoprotekcyjne.

Grzybice skóry dzielimy na układowe, głębokie i powierzchowne. Grzybice powierzchowne mogą dotyczyć włosów, paznokci i skóry gładkiej. Grzybice skóry gładkiej bywają mylone z innymi schorzeniami. Czynnikami etiologicznymi dermatofitoz u osób dorosłych najczęściej są grzyby: Trichophyton rubrum, Trichophyton mentagrophytes i Epidermophyton floccosum. W niniejszej pracy przedstawiono dwa przypadki zakażenia grzybami z rodzaju Trichophyton skutecznie leczone preparatami terbinafiny.

Grzybicze infekcje skóry to powszechne schorzenia wywołane przez różne patogeny. Najczęstsze z nich to dermatofity, drożdże i grzyby pleśniowe. Diagnoza grzybic skórnych opiera się na dokładnym badaniu klinicznym, badaniach mykologicznych oraz interpretacji wyników w kontekście objawów pacjenta. Ważne jest unikanie stosowania miejscowych leków przeciwgrzybiczych przed badaniami. Wywiad, badanie kliniczne i badania mykologiczne są kluczowe dla właściwej diagnozy. Badania mykologiczne obejmują pobieranie odpowiednich próbek i wykorzystywanie różnych metod, w tym techniki PCR. Wyniki badań mykologicznych powinny być skorelowane z objawami pacjenta. Możliwe są wyniki fałszywie ujemne, zwłaszcza przy niewłaściwym pobieraniu próbek. Leczenie zależy od rodzaju grzyba. Istotne są leki przeciwgrzybicze oraz właściwa pielęgnacja skóry.

Leczenie łuszczycy stanowi nadal ogromne wyzwanie dla dermatologów. Wybór metody leczenia zależy od ciężkości choroby, umiejscowienia zmian i wieku chorego. Preferencje pacjentów dotyczące metody leczenia oraz ich zadowolenie z terapii mają istotne znaczenie dla przestrzegania zaleceń lekarskich. Lekiem pierwszego rzutu w miejscowej terapii łuszczycy łagodnej skóry, łuszczycy owłosionej skóry głowy oraz dłoni i stóp zgodnie z rekomendacjami jest preparat złożony zawierający kalcypotriol i betametazon. Terapia ta cechuje się wysoką skutecznością i dobrą tolerancją, co wpływa na poprawę jakości życia pacjentów. Ze względu na przewlekły charakter schorzenia istotne jest nie tylko uzyskanie szybkiej wstępnej poprawy, ale przede wszystkim długotrwała i bezpieczna kontrola objawów chorobowych

Skóra stanowi miejsce syntezy witaminy D, a także jest narządem docelowym dla biologicznie aktywnej formy tej witaminy. Witamina D odpowiada za wiele funkcji skóry, w tym proliferację, różnicowanie i apoptozę keratynocytów oraz zachowywanie właściwości barierowych i procesy immunoregulacyjne. Co ważne, witamina D wydaje się istotną opcją terapeutyczną w wielu przypadkach chorób skóry. 
W niniejszym artykule przedstawiono rolę witaminy D w patogenezie wybranych chorób skóry (atopowe zapalenie skóry, łuszczyca, bielactwo, łysienie plackowate) z podkreśleniem zasadności suplementacji.