Autor: Aleksandra Lesiak

Pokrzywka to choroba skóry, w której przebiegu dochodzi do wysiewu wypukłych bąbli z towarzyszącym zaczerwienieniem wokół wykwitu. Bąblom może towarzyszyć silny świąd, pieczenie, a niekiedy także obrzęk naczynioruchowy. Ze względu na czas trwania wyróżnia się pokrzywkę ostrą (<6 tygodni) oraz przewlekłą (>6 tygodni). Ponadto, kiedy znany jest czynnik sprawczy wyróżnia się pokrzywkę dermograficzną, z zimna, z ciepła, z ucisku, cholinergiczną, wodną. W objawowym leczeniu pokrzywki przewlekłej w pierwszej kolejności stosuje się leki przeciwhistaminowe II generacji do czterokrotności dawki. W razie braku poprawy do leczenia należy włączyć omalizumab, a w razie dalszego braku efektu cyklosporynę A. W fazie badań znajduje się wiele obiecujących nowych leków. W ostatnim czasie podkreśla się także rolę czynników predykcyjnych odpowiedzi lub jej braku na leczenie przewlekłej pokrzywki.

Wirus opryszczki pospolitej (herpes simplex) jest jednym z najbardziej powszechnych wirusów, a zakażonych nim jest ok. 60–95% dorosłych osób. Wirus opryszczki w zależności od wieku, typu i miejsca zakażenia może powodować różne zespoły objawów klinicznych od łagodnych infekcji miejscowych po zagrażające życiu zakażenie obejmuje ośrodkowy układ nerwowy. Ponadto wyróżniamy zakażenie pierwotne lub nawrotowe, wynikające z reaktywacji utajonego wirusa. Dominującym objawem jest pęcherzykowa wysypka. W terapii możemy zastosować leki przeciwwirusowe, przede wszystkim acyklowir lub walacyklowir, w różnych dawkach i schematach w zależności od rodzaju i miejsca zakażenia. Jak wykazano w artykule walacyklowir jest lekiem skutecznym i bezpiecznym, a ze względu na przystępny schemat dawkowania może wpływać pozytywnie na proces leczenia.

Acyklowir i walacyklowir są lekami przeciwwirusowymi należącymi do grupy syntetycznych analogów nukleozydów, które w dermatologii stosowane są powszechnie w terapii zakażeń wywołanych wirusem opryszczki (HSV, Herpes simplex virus) oraz wirusem ospy wietrznej (VZV, Varicella zoster virus). Infekcje tymi wirusami mogą potencjalnie powodować poważne komplikacje, szczególnie u osób z obniżoną odpornością. Zakażenie HSV stanowi istotny dylemat kliniczny ze względu na dyskomfort i nieprzyjemne dolegliwości bólowe pacjentów. Ponadto opryszczka narządów płciowych oraz widoczne zmiany na twarzy wywierają negatywne piętno społeczne, co stanowi dodatkowe obciążenie psychiczne dla pacjentów. Z uwagi na fakt, że acyklowir wykazuje słabą biodostępność, jego stosowanie wiąże się z koniecznością wielkokrotnego podawania leku w ciągu dnia. Z kolei walacyklowir, będący prolekiem acyklowiru, wykazuje korzystniejsze właściwości farmakologiczne oraz większą biodostępność, co pozwala na wygodniejsze, rzadsze dawkowanie, a tym samym pozytywnie wpływa na współpracę z pacjentem. Walacyklowir charakteryzuje się wysoką skutecznością i bezpieczeństwem w leczeniu opryszczki twarzy, miejsc intymnych i półpaśca, co zostało udowodnione wieloma badaniami klinicznymi. Walacyklowir może być stosowany w terapii zakażenia pierwotnego oraz nawrotów opryszczki wargowej i narządów płciowych, a także przyjmowany w celu zapobiegania ich częstym epizodom podczas leczenia suspensyjnego. Badania kliniczne wykazały porównywalną skuteczność acyklowiru i walacyklowiru w przypadku terapii opryszczki wargowej i opryszczki narządów płciowych, natomiast w terapii półpaśca walacyklowir w rekomendowanym schemacie dawkowania cechował się większą skutecznością, zwłaszcza w zakresie minimalizowania objawów neuralgii po półpaścu przy zachowanym wysokim profilu bezpieczeństwa. W prezentowanej pracy dokonano analizy dotychczasowej wiedzy na temat zastosowania walacyklowiru w leczeniu opryszczki twarzy, miejsc intymnych i półpaśca, aby przedstawić klinicystom aktualnie dostępne strategie postępowania w przypadku zakażeń wywołanych przez HSV i VZV.

Łuszczyca jest przewlekłą autoimmunologiczną chorobą zapalną skóry, która dotyka ok. 2% ludzi na świecie. Za powstanie charakterystycznych zmian łuszczycowych odpowiadają liczne czynniki genetyczne, immunologiczne oraz środowiskowe. Patomechanizm powstawania zmian łuszczycowych jest bardzo złożony. Szczególną rolę w rozwoju łuszczycy odgrywa interleukina (IL) 23 biorąca udział w odpowiedziach zapalnych i immunologicznych. W ostatnich latach nastąpił ogromny postęp w terapii łuszczycy, a wprowadzenie leczenia biologicznego wręcz zrewolucjonizowało terapię tej choroby. W przypadku nieskuteczności klasycznego leczenia miejscowego terapie biologiczne są koniecznością w umiarkowanej i ciężkiej łuszczycy. Nieleczona lub źle leczona łuszczyca może doprowadzić nie tylko do znacznego pogorszenia się stanu skóry, ale równie do zaostrzenia procesów zapalnych stawów i innych chorób towarzyszących. Niestety, część pacjentów z łuszczycą oporna jest na powszechnie dostępne terapie biologiczne. Ostatnie badania wykazały, że szlak IL-23 i IL-17 odgrywa istotną rolę w patogenezie łuszczycy, dlatego stanowi ważny cel molekularny leków stosowanych w terapii łuszczycy. W lutym 2019 r. amerykańska Agencja Żywności i Leków (Food and Drug Administration – FDA) zarejestrowała przeciwciało monoklonalnie skierowane przeciwko podjednostce p19 IL-23 – risankizumab. Natomiast w kwietniu 2019 r. lek Skyrizi został dopuszczony do obrotu również przez Europejską Agencję Leków (European Medicines Agency – EMA), co sprawiło, że lek ten jest jednocześnie dostępny również w Polsce. Substancja ta charakteryzuje się szybkim początkiem działania, dobrym profilem bezpieczeństwa oraz wysoką skutecznością w terapii pacjentów z rozpoznaniem łagodnej i ciężkiej łuszczycy. Aktualnie prowadzone są badania kliniczne, w których cząsteczka ta badana jest w innych chorobach przebiegających z aktywacją szlaku dla IL-23. W artykule przedstawiono aktualne informacje na temat risankizumabu, jego mechanizmu działania, profilu bezpieczeństwa oraz znaczenia w leczeniu łuszczycy w świetle nowej rejestracji.

Przebieg chorób skóry u młodzieży w wieku dojrzewania charakteryzuje się zarówno pewnymi podobieństwami, jak i różnicami w porównaniu do populacji pediatrycznej oraz osób dorosłych. Dotyczy to m.in. nasilenia objawów, lokalizacji i morfologii zmian oraz podejścia terapeutycznego. Ze względu na procesy hormonalne zachodzące w organizmie, typowe dla nastolatków dermatozy to trądzik zwyczajny, łojotokowe zapalenie skóry oraz nadmierna potliwość. Obraz kliniczny trądziku zwyczajnego różni się od postaci tej choroby występującej u dorosłych. Także łuszczyca cechuje się odmiennościami, przede wszystkim łagodniejszym nasileniem objawów oraz większym wpływem czynników środowiskowych. Atopowe zapalenie skóry coraz częściej dotyczy nastolatków, co powoduje konieczność przeprowadzenia większej liczby badań dotyczących tej grupy wiekowej. Należy pamiętać, że obraz własnego ciała odgrywa dużą rolę w życiu młodzieży, a ze względu na niedojrzałość emocjonalną pacjenci ci są bardziej podatni na stres. Niezwykle ważne w terapii przewlekłych i nawrotowych dermatoz jest zapewnienie pomocy psychologicznej, a także zwrócenie szczególnej uwagi na przestrzeganie zaleceń terapeutycznych.