Autor: Magdalena Ciążyńska

Acyklowir i walacyklowir są lekami przeciwwirusowymi należącymi do grupy syntetycznych analogów nukleozydów, które w dermatologii stosowane są powszechnie w terapii zakażeń wywołanych wirusem opryszczki (HSV, Herpes simplex virus) oraz wirusem ospy wietrznej (VZV, Varicella zoster virus). Infekcje tymi wirusami mogą potencjalnie powodować poważne komplikacje, szczególnie u osób z obniżoną odpornością. Zakażenie HSV stanowi istotny dylemat kliniczny ze względu na dyskomfort i nieprzyjemne dolegliwości bólowe pacjentów. Ponadto opryszczka narządów płciowych oraz widoczne zmiany na twarzy wywierają negatywne piętno społeczne, co stanowi dodatkowe obciążenie psychiczne dla pacjentów. Z uwagi na fakt, że acyklowir wykazuje słabą biodostępność, jego stosowanie wiąże się z koniecznością wielkokrotnego podawania leku w ciągu dnia. Z kolei walacyklowir, będący prolekiem acyklowiru, wykazuje korzystniejsze właściwości farmakologiczne oraz większą biodostępność, co pozwala na wygodniejsze, rzadsze dawkowanie, a tym samym pozytywnie wpływa na współpracę z pacjentem. Walacyklowir charakteryzuje się wysoką skutecznością i bezpieczeństwem w leczeniu opryszczki twarzy, miejsc intymnych i półpaśca, co zostało udowodnione wieloma badaniami klinicznymi. Walacyklowir może być stosowany w terapii zakażenia pierwotnego oraz nawrotów opryszczki wargowej i narządów płciowych, a także przyjmowany w celu zapobiegania ich częstym epizodom podczas leczenia suspensyjnego. Badania kliniczne wykazały porównywalną skuteczność acyklowiru i walacyklowiru w przypadku terapii opryszczki wargowej i opryszczki narządów płciowych, natomiast w terapii półpaśca walacyklowir w rekomendowanym schemacie dawkowania cechował się większą skutecznością, zwłaszcza w zakresie minimalizowania objawów neuralgii po półpaścu przy zachowanym wysokim profilu bezpieczeństwa. W prezentowanej pracy dokonano analizy dotychczasowej wiedzy na temat zastosowania walacyklowiru w leczeniu opryszczki twarzy, miejsc intymnych i półpaśca, aby przedstawić klinicystom aktualnie dostępne strategie postępowania w przypadku zakażeń wywołanych przez HSV i VZV.

Łuszczyca jest przewlekłą autoimmunologiczną chorobą zapalną skóry, która dotyka ok. 2% ludzi na świecie. Za powstanie charakterystycznych zmian łuszczycowych odpowiadają liczne czynniki genetyczne, immunologiczne oraz środowiskowe. Patomechanizm powstawania zmian łuszczycowych jest bardzo złożony. Szczególną rolę w rozwoju łuszczycy odgrywa interleukina (IL) 23 biorąca udział w odpowiedziach zapalnych i immunologicznych. W ostatnich latach nastąpił ogromny postęp w terapii łuszczycy, a wprowadzenie leczenia biologicznego wręcz zrewolucjonizowało terapię tej choroby. W przypadku nieskuteczności klasycznego leczenia miejscowego terapie biologiczne są koniecznością w umiarkowanej i ciężkiej łuszczycy. Nieleczona lub źle leczona łuszczyca może doprowadzić nie tylko do znacznego pogorszenia się stanu skóry, ale równie do zaostrzenia procesów zapalnych stawów i innych chorób towarzyszących. Niestety, część pacjentów z łuszczycą oporna jest na powszechnie dostępne terapie biologiczne. Ostatnie badania wykazały, że szlak IL-23 i IL-17 odgrywa istotną rolę w patogenezie łuszczycy, dlatego stanowi ważny cel molekularny leków stosowanych w terapii łuszczycy. W lutym 2019 r. amerykańska Agencja Żywności i Leków (Food and Drug Administration – FDA) zarejestrowała przeciwciało monoklonalnie skierowane przeciwko podjednostce p19 IL-23 – risankizumab. Natomiast w kwietniu 2019 r. lek Skyrizi został dopuszczony do obrotu również przez Europejską Agencję Leków (European Medicines Agency – EMA), co sprawiło, że lek ten jest jednocześnie dostępny również w Polsce. Substancja ta charakteryzuje się szybkim początkiem działania, dobrym profilem bezpieczeństwa oraz wysoką skutecznością w terapii pacjentów z rozpoznaniem łagodnej i ciężkiej łuszczycy. Aktualnie prowadzone są badania kliniczne, w których cząsteczka ta badana jest w innych chorobach przebiegających z aktywacją szlaku dla IL-23. W artykule przedstawiono aktualne informacje na temat risankizumabu, jego mechanizmu działania, profilu bezpieczeństwa oraz znaczenia w leczeniu łuszczycy w świetle nowej rejestracji.