Odmienności dermatoz u młodzieży w wieku dojrzewania

Okres dojrzewania to czas zmian w organizmie człowieka – zarówno w sferze biologicznej, psychicznej, psychoseksualnej, jak i społecznej. Wiele zachodzących procesów przebiega inaczej niż u dzieci lub u osób dorosłych. Niektóre choroby skóry charakteryzują się pewnymi różnicami w prezentacji klinicznej, nasileniu zmian, a także schematach leczenia. W artykule przedstawione zostaną wybrane dermatozy występujące u młodzieży ze szczególnym zwróceniem uwagi na charakterystyczne jednostki chorobowe dla tego okresu lub na ich odmienności w porównaniu do pozostałych grup wiekowych.
Problemy skórne młodzieży są głównie związane ze zmianami hormonalnymi zachodzącymi w organizmie, przede wszystkim ze zmianami stężenia androgenów w surowicy krwi, które wpływają m.in. na gruczoły łojowe, potowe oraz na włosy. W efekcie charakterystycznymi dolegliwościami dla tej grypy wiekowej są: trądzik zwyczajny, łojotokowe zapalenie skóry oraz nadmierna potliwość [1, 2].

Trądzik zwyczajny

Trądzik zwyczajny to najczęstsza choroba skóry, kojarzona przede wszystkim z okresem dojrzewania. Uważa się, że dotyczy ok. 80% osób wieku 11–30 lat, a biorąc pod uwagę także przypadki o niewielkim nasileniu, dotyka nawet 100% ludzi w tym wieku [3]. Szczyt występowania przypada na 14–17 lat u dziewcząt oraz 16–19 lat u chłopców, a więc obejmuje okres dojrzewania [4]. W tym czasie dochodzi do wzrostu wydzielania androgenów, które pobudzając gruczoły łojowe, nasilają łojotok. U młodzieży zwiększa się także stężenie insulinopodobnego czynnika wzrostu 1 (IGF-1), który również wiąże się z łojotokiem. Nadprodukcja łoju jest jednym z mechanizmów powstawania trądziku. Kolejny to hiperkeratoza ujść mieszków włosowych prowadząca do zablokowania gruczołów łojowych, w których namnażają się bakterie Propionibacterium acnes. Bakterie z tej rodziny przyczyniają się do rozwoju reakcji zapalnej, kluczowej dla etiopatogenezy trądziku. W konsekwencji dochodzi do rozwoju zaskórników, grudek, krost i guzków w okolicach łojotokowych, czyli głównie na tzw. strefie T na twarzy, na klatce piersiowej oraz okolicy międzyłopatkowej [5, 6].
Mimo że trądzik uważany jest za chorobę okresu młodzieńczego, jego występowanie wśród osób dorosłych wzrasta. W odróżnieniu od pacjentów w okresie dojrzewania, u których trądzik w równym stopniu dotyczy obu płci, wśród osób dorosłych chorują na niego przede wszystkim kobiety. Częstość występowania trądziku u kobiet po 25. roku życia to ok. 41–54% [7, 8]. W populacji osób dorosłych wyróżnia się dwa typy trądziku: trądzik przetrwały oraz trądzik o późnym początku. Częstszą formą jest trądzik przetrwały. Oba typy dotyczą głównie kobiet i charakteryzują się najczęściej łagodnym lub umiarkowanym nasileniem objawów. Z kolei wśród nastolatków chłopcy częściej niż dziewczęta rozwijają ciężką postać trądziku. W literaturze opisywane są dwie postaci kliniczne trądziku osób dorosłych, pierwsza – najczęstsza, charakteryzuje się zmianami zapalnymi. Są to guzki oraz krosty zlokalizowane w 1/3 dolnej części twarzy...