Odrębności kliniczno-terapeutyczne łuszczycy wieku dziecięcego

Wiadomości dermatologiczne

Łuszczyca jest częstą przewlekłą zapalną chorobą skóry o podłożu autoimmunologicznym oraz immunometabolicznym, rozpoczynającą się w dzieciństwie u prawie 30% chorych. Szacuje się, że zapadalność na łuszczycę u dzieci wynosi ok. 2%. Pomimo licznych podobieństw oraz występowania tych samych odmian klinicznych choroby jak w łuszczycy wieku dorosłego, zmiany skórne u dzieci często mają odmienną morfologię i lokalizację, co może sprawiać trudności diagnostyczne. Ważnym aspektem łuszczycy wieku dziecięcego jest jej negatywny wpływ na zdrowie psychiczne dziecka oraz jego rodziców, a także zwiększone ryzyko współistnienia innych chorób, takich jak otyłość, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, dyslipidemia czy łuszczycowe zapalenie stawów. U większości dzieci przebieg choroby jest łagodny, a leczenie miejscowe pozwala uzyskać zadowalający efekt terapeutyczny. W przypadku łuszczycy umiarkowanej stosuje się fototerapię, a leczenie systemowe jest zarezerwowane dla ciężkich postaci łuszczycy. Ze względu na brak kontrolowanych badań klinicznych w tej grupie wiekowej leczenie ogólne łuszczycy u dzieci pozostaje wyzwaniem terapeutycznym. Celem niniejszego artykułu jest omówienie odrębności obrazu klinicznego u dzieci, diagnostyki i leczenia oraz wpływu choroby na jakość życia pacjentów i ryzyko rozwoju chorób kardiometabolicznych.

Wstęp

Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry o wieloczynnikowej etiopatogenezie, zajmującą skórę, paznokcie i stawy. Szacuje się, że zapadalność na łuszczycę dotyczy 2–3,5% populacji ogólnej. Pierwsze objawy choroby mogą wystąpić w każdym wieku, jednak prawie 30% wszystkich zachorowań występuje w dzieciństwie [1]. Łuszczyca stanowi ok. 4% wszystkich chorób rozpoznawanych do 16. roku życia [2]. 
Uważa się, że od 1970 r. nastąpił dwukrotny wzrost zachorowania na tę chorobę w populacji dziecięcej, co może być związane ze stresem, infekcjami, zwiększonym wskaźnikiem otyłości oraz uwarunkowaniami genetycznymi [3]. 
Klasyczne ogniska łuszczycowe to wyraźnie odgraniczone od otoczenia blaszki, pokryte srebrzystymi łuskami. Choroba typowo przebiega z okresami zaostrzeń i remisji. Stopień nasilenia łuszczycy może być różny – od kilku dyskretnych zmian łuszczycowych do ciężkiej postaci erytrodermicznej. Ważnym aspektem zachorowania na łuszczycę w dzieciństwie jest negatywny wpływ choroby na jakość życia pacjentów, a także na prawidłowy rozwój emocjonalny i kształtowanie zachowań społecznych w szkole, a później w pracy [4]. Dodatkowo łuszczyca wieku dziecięcego zwiększa ryzyko zachorowania na liczne choroby metaboliczne, takie jak otyłość, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze czy choroba Leśniowskiego-Crohna, a także schorzenia psychiat­ryczne [5]. Dlatego wczesne rozpoznanie choroby i jej właściwe, skuteczne leczenie jest niezwykle istotne.

POLECAMY

Epidemiologia i czynniki zaostrzające łuszczycę wieku dziecięcego

Łuszczyca jest częstą dermatozą wieku dziecięcego. W Europie zapadalność na łuszczycę w tym okresie waha się w granicach 0,5–2%, wykazując liniowy wzrost od wieku niemowlęcego do okresu dojrzewania [1, 6]. Zapadalność na łuszczycę jest niższa w Stanach Zjednoczonych, Azji i Afryce, wynosząc 0,02–0,1%, co może być związane z wpływem czynników środowiskowych, takich jak klimat, ekspozycja na promieniowanie słoneczne czy przynależność etniczna [7]. Dodatkowo stwierdzono, że występowanie łuszczycy u dzieci jest wyższe u osób rasy czarnej i kaukaskiej [8]. W populacji dziecięcej pierwsze objawy choroby pojawiają się najczęściej między 7.–10. rokiem życia [9]. Wczesny początek choroby może prognozować jej ciężki, oporny na leczenie przebieg. Uważa się, że dane występowania łuszczycy wieku dziecięcego mogą być niedoszacowane, zwłaszcza dotyczące okresu niemowlęcego, gdzie objawy łuszczycy są często mylnie rozpoznawane jako pieluszkowe zapalenie skóry [8]. 
Różnice w wieku wystąpienia choroby mogą także dotyczyć postaci klinicznej łuszczycy. Dowiedziono, że łuszczyca krostkowa relatywnie często pojawia się w wieku niemowlęcym [9]. 
Zapadalność na łuszczycę jest większa wśród dziewczynek niż chłopców, odwrotnie niż u osób dorosłych, gdzie choroba częściej dotyczy mężczyzn. Za przyczynę tego faktu uważa się wcześniejsze dojrzewanie płciowe u dziewcząt niż chłopców [7]. U dziewcząt zmiany skórne częściej lokalizują się w obrębie owłosionej skóry głowy, a u chłopców częściej występują zmiany paznokciowe [10]. Łuszczyca w rodzinie występuje u ok. 89% dzieci z łuszczycą [11]. U 30% dzieci dodatni wywiad w kierunku tej dermatozy dotyczy krewnych pierwszego stopnia [12]. Ryzyko wystąpienia łuszczycy wieku dziecięcego szacuje się na 25%, gdy jeden rodzic choruje na łuszczycę i aż 60–70% w przypadku łuszczycy u obojga rodziców. Jeżeli natomiast u dziecka rozwinie się łuszczyca, gdy żadne z rodziców na nią nie choruje, to istnieje 
20-procentowa szansa, że rodzeństwo również zapad­nie na łuszczycę [13].
Najczęstszym czynnikiem wyzwalającym lub zaostrzającym przebieg łuszczycy u dzieci są infekcje bakteryjne, w tym zakażenia górnych dróg oddechowych. W większości przypadków izolowanym patogenem jest paciorkowiec. Najczęstsze infekcje wirusowe odpowiedzialne za wysiew łuszczycy wieku dziecięcego to opryszczka, ospa wietrzna, półpasiec i grypa [8]. Bardzo ważnym czynnikiem zaostrzającym przebieg łuszczycy u dzieci jest stres. Szacuje się, że odpowiada on za 40–80% zaostrzeń choroby. Do innych czynników wyzwalających łuszczycę zalicza się urazy mechaniczne, szczepienia oraz oparzenia. Leki jako czynniki zaostrzające w populacji pediatrycznej mają niewielkie znaczenie [13]. Barsic-Drusko i wsp. zaobserwowali, że najważniejszym czynnikiem zaostrzającym łuszczycę u dzieci jest stan zapalny, stąd poszukiwanie przewlekł...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • Roczną prenumeratę kwartalnika "Wiadomości dermatologiczne"
  • Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma
  • Zniżki w konferencjach organizowanych przez redakcję
  • ...i wiele więcej!

Przypisy