Autor: Julia Nowowiejska

Kobieta 40-letnia zgłosiła się do dermatologa z powodu czerwonych wykwitów guzkowych w obrębie podudzi. Od kilku miesięcy pacjentka obserwowała wysiew nowych zmian, początkowo była leczona doksycykliną. W związku z brakiem poprawy po leczeniu pobrano wycinek ze zmiany skórnej – obraz mikroskopowy odpowiadał zmianie o charakterze pseudolymphoma. Pacjentka przybyła ponownie do poradni dermatologicznej celem ustalenia dalszego postępowania. W trakcie wywiadu wspomniała, iż przed 10 laty przebyła chłoniaka grudkowego, który po leczeniu pozostawał w remisji, a prowadzący onkolog negował związek guzków w obrębie skóry z przebytym nowotworem. Zadecydowano o natychmiastowym pobraniu kolejnego wycinka. W badanym materiale obraz morfologiczny i profil immunohistochemiczny wskazywał na naciek komórek chłoniaka grudkowego G2. 
Pierwotne chłoniaki grudkowe są częstymi nowotworami wywodzącymi się limfocytów B. Wtórne zajęcie skóry przez chłoniaka grudkowego jest rzadkie i zwykle świadczy o transformacji do bardziej agresywnego typu chłoniaka. Rozrost rzekomochłoniakowy (pseudolymphoma) charakteryzuje się odczynowym rozrostem limfocytów i łagodnym przebiegiem. U opisywanej pacjentki mimo niepozornej morfologii zmian skórnych oraz potencjalnie pozytywnie rokowniczego rozpoznania pseudolymphoma z uwagi na wywiad chłoniaka i brak ekspozycji na możliwe przyczyny pseudolymphoma wskazane było pogłębienie diagnostyki, co umożliwiło postawienie właściwej diagnozy o gorszej prognozie. Gdy wynik biopsji nie koresponduje z obrazem klinicznym lub wywiad chorego jest obciążony, niezbędna jest czujność.

Miejscowe inhibitory kalcyneuryny (mIK), takrolimus w maści i pimekrolimus w kremie, to leki, które hamują fosfatazę kalcyneuryny, prowadząc do obniżenia aktywacji limfocytów T oraz inhibicji uwalniania prozapalnych cytokin. Jedynym wskazaniem rejestracyjnym tych leków w Polsce, zarówno u dorosłych, jak i dzieci, jest atopowe zapalenie skóry (AZS), jednakże możliwe jest ich stosowanie z dobrym efektem w wielu innych dermatozach. Główną zaletą miejscowych inhibitorów kalcyneuryny w terapii AZS jest brak działań niepożądanych charakterystycznych dla miejscowych glikokortykosteroidów, również powszechnie stosowanych w tej chorobie. Dzięki temu można aplikować je na wrażliwe okolice i stosować nawet przez długi okres. Aktualnie uważa się, że pogląd o zwiększonym ryzyku wystąpienia raków skóry i chłoniaków w wyniku stosowania mIK jest nieuzasadniony.

Do grupy wirusowych chorób zakaźnych wieku dziecięcego zaliczamy choroby, które mają charakterystyczną manifestację kliniczną, zwykle przebiegają w sposób niepowikłany, ustępują samoistnie, a przechorowanie ich pozostawia trwałą odporność. Jako że cechują się one m.in. specyficznymi zmianami skórnymi, niniejszy artykuł ma na celu przegląd ospy wietrznej, odry, różyczki, rumienia zakaźnego i rumienia nagłego z punktu widzenia dermatologa, ze szczególnym uwzględnieniem objawów skórnych.

Ukąszenia przez owady stanowią wciąż częsty, acz niedoceniany problem w codziennej praktyce klinicznej. Do najpowszechniejszych zmian obserwowanych całorocznie należą te wywołane ukąszeniem wszy, pcheł i pluskiew. Postępowanie z pacjentami zarażonymi lub tymi, u których w najbliższym otoczeniu stwierdza się ukąszenia przez owady, polega nie tylko na włączeniu odpowiednich preparatów leczniczych, ale także na utrzymaniu reżimu sanitarno-higienicznego. Zagadnienie to stanowi problem interdyscyplinarny, gdyż wiele z omawianych chorób dotyczy zarówno dorosłych, jak i dzieci, niezależnie od statusu socjoekonomicznego, i na pewno spotka się z nimi w gabinecie nie tylko dermatolog, ale także lekarz rodzinny, pediatra i lekarze innych specjalności. Pomijając objawy wywoływane przez ukąszenia owadów, należy zwrócić uwagę, iż niektóre insekty mogą przenosić drobnoustroje chorobotwórcze.