Zastosowanie kwasu fusydowego w leczeniu wybranych schorzeń dermatologicznych

Wiadomości dermatologiczne Otwarty dostęp

Antybiotykoterapia miejscowa jest wartościową alternatywą dla leczenia ogólnego ze względu na ograniczenie ogólnoustrojowych działań niepożądanych i możliwość stosowania antybiotyku wyłącznie w miejscu infekcji. Znany od kilkudziesięciu lat kwas fusydowy jest antybiotykiem wąskospektralnym o silnym działaniu przeciwbakteryjnym, często stosowanym w codziennej praktyce dermatologicznej. Wykazuje dużą skuteczność w leczeniu występujących zakażeń skóry, szczególnie tych o etiologii Staphyococcus aureus. Dane z wielu badań klinicznych dowodzą, że terapia miejscowa kwasem fusydowym, także w połączeniu z miejscowymi glikokortykosteroidami, jest skuteczna, bezpieczna i dobrze tolerowana przez pacjentów. Staphyococcus aureus jest jednym z najczęstszych czynników etiologicznych zakażeń skóry. Chorzy z atopowym zapaleniem skóry istotnie częściej są skolonizowani przez S. aureus. Bakteria produkuje toksyny będące superantygenami zdolnymi do aktywacji i podtrzymania odpowiedzi zapalnej w skórze. Uważa się, że S. aureus ma istotne znaczenie w patofizjologii wyprysku i może być przyczyną niepowodzenia terapii. Zastosowanie kwasu fusydowego z glikokortykosteroidem w leczeniu wyprysku atopowego okazało się skuteczne, co potwierdzają dane z badań klinicznych.

Struktura chemiczna i mechanizm działania kwasu fusydowego

Kwas fusydowy jest antybiotykiem wytwarzanym przez szczep grzyba Fusidium coccineum. Charakteryzuje się silnym działaniem i wąskim spektrum aktywności przeciwbakteryjnej. W dermatologii jest stosowany od kilkudziesięciu lat, przede wszystkim w leczeniu infekcji skóry wywołanych przez Staphylococcus aureus [1–3].
Pod względem chemicznym kwas fusydowy to tetracykliczny terpenoid, którego struktura zbliżona jest do adrenokortykoidów czy soli żółciowych. Pomimo że budową podobny jest do steroidów, kwas fusydowy nie wykazuje ich aktywności [4].
Mechanizm działania antybiotyku polega na hamowaniu syntezy białek w fazie translacji – kwas fusydowy łączy się z czynnikiem translacyjnym EF-G – bakteryjną GTP-azą niezbędną dla translokacji na rybosomie podczas syntezy białka kodowaną przez gen fusA. Jest to stosunkowo unikatowy mechanizm działania, dzięki czemu dla kwasu fusydowego nie wykazano krzyżowej oporności z innymi grupami leków przeciwbakteryjnych [1, 2].
Wyniki badań in vitro sugerują także, że kwas fusydowy jest czynnikiem immunosupresyjnym, który obniża aktywność leukocytów wielojądrzastych, nie naruszając jednocześnie funkcji leukocytów jednojądrzastych. Dowodzą tego badania na myszach, w których wykazano ochronny wpływ fusydanów na komórki błony śluzowej jelita przed działaniem enterotoksyny gronkowcowej i nadmiernym uwalnianiem mediatorów zapalnych [5].

POLECAMY

Działanie przeciwbakteryjne kwasu fusydowego

Kwas fusydowy ma wyjątkowe spektrum aktywności przeciwbakteryjnej. Stosowany jest głównie w leczeniu zakażeń o etiologii S. aureus, jednak wykazuje aktywność także wobec innych mikroorganizmów, takich jak: Corynebacteria spp., Neisseria spp., a także niektóre betlenowce [2]. Streptokoki są relatywnie oporne na kwas fusydowy, co powoduje, że terapia może zakończyć się porażką w przypadku stosowania małych dawek kwasu fusydowego [6]. Działanie antybiotyku jest przede wszystkim bakteriostatyc...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • Roczną prenumeratę kwartalnika "Wiadomości dermatologiczne"
  • Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma
  • Zniżki w konferencjach organizowanych przez redakcję
  • ...i wiele więcej!

Przypisy