Dział: Otwarty dostęp

Łysienie androgenowe jest jedną z najczęstszych przyczyn łysienia zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet, z charakterystycznym wzorcem łysienia dotyczącym okolicy czołowej i wierzchołkowej. U mężczyzn linia włosów przesuwa się do tyłu, u kobiet pozostaje niezmieniona. Metodą służącą do postawienia prawidłowego rozpoznania i do monitorowania efektów leczenia jest trichoskopia. Charakterystyczne cechy trichoskopowe to: redukcja jednostek włosowych z trzema łodygami, zwiększony odsetek jednostek włosowych z jedną łodygą, heterogeniczność grubości włosów, żółte kropki oraz przebarwienia okołomieszkowe. W leczeniu stosuje się minoksydyl miejscowo i doustnie (w niskiej dawce), finasteryd doustnie i miejscowo, dutasteryd, spironolakton (wyłącznie u kobiet) oraz osocze bogatopłytkowe i fototerapię laserową. Należy pamiętać, że choroba jest przewlekła, leczenie – długotrwałe, a pierwszym celem terapeutycznym jest zahamowanie progresji łysienia.

Trądzik to choroba zapalna skóry, która bardzo często występuje w naszej populacji, najczęściej u młodych osób w wieku dojrzewania, ale może występować w każdym wieku. Ze względów estetycznych oraz celem uniknięcia powikłań takich jak przetrwałe blizny i przebarwienia powinno się szybko włączyć odpowiednie leczenie. Najczęściej zaczyna się od leczenia miejscowego, np. antybiotykami czy retinoidami. Bardzo ważna jest również odpowiednia pielęgnacja i dieta. W ciężkich przypadkach konieczne jest leczenie ogólne przez kilka miesięcy. Pomocniczo do leczenia przeprawień i blizn stosuje się zabiegi z użyciem lasera ablacyjnego bądź kwasów złuszczających naskórek.

Trądzik zwyczajny jest najczęstszą i przewlekłą dermatozą dotyczącą ponad 85% populacji w okresie dojrzewania. Największe nasilenie zmian występuje u kobiet w 14.–17., a u mężczyzn 16.–19. roku życia. Coraz częściej obserwuje się również typowe zmiany u pacjentów powyżej 25. roku życia, przy czym zmiany częściej dotyczą kobiet, mogą mieć różne nasilenie i przebieg. W większości wszystkich przypadków trądziku zwyczajnego pacjenci mają zmiany o charakterze łagodnym, które nie wymagają leczenia tylko odpowiedniej pielęgnacji. Natomiast u 15% pacjentów występuje postać ciężka, która ustępuje z pozostawieniem blizn i przebarwień. W zależności od stopnia nasilenia zmian stosuje się różne metody terapeutyczne. Terapia powinna obejmować nie tylko samo leczenie farmakologiczne, lecz także edukację pacjenta, zabiegi dermatologii estetycznej oraz odpowiednią codzienną pielęgnację. W przypadku łagodnego i umiarkowanego nasilenia stosuje się terapię miejscową polegającą na stosowaniu kombinacji miejscowego retinoidu, antybiotyku i nadtlenku benzoilu, natomiast leczenie trądziku od umiarkowanego do ciężkiego wymaga doustnej antybiotykoterapii lub izotretynoiny, a u kobiet często zastosowania hormonalnej antykoncepcji. 
 

Testy płatkowe są złotym standardem w diagnostyce wyprysku, dlatego należy je wykonać u każdego pacjenta z przewlekłym lub nawracającym wypryskiem, niezależnie od wieku oraz domniemanej etiologii wyprysku (diagnostyka różnicowa). Eksperci Europejskiego Towarzystwa Wyprysku Kontaktowego (European Society of Contact Dermatitis – ESCD) w 2015 r. opublikowali nowe wytyczne dobrej praktyki klinicznej testów płatkowych, a w 2019 r. rekomendacje odnośnie do składu Europejskiej Serii Podstawowej, stanowiącej bazę dla serii narodowych na naszym kontynencie. Zalecenia te zostały uwzględnione w aktualnie przygotowywanych standardach Polskiego Towarzystwa Alergologicznego (PTA), stosownie do nich zmienił się także skład Polskiej Serii Podstawowej. Niniejszy artykuł omawia aktualne wytyczne europejskie oraz polskie i jest zgodny ze wspomnianymi standardami PTA.

Łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS) rozwija się stosunkowo często u chorych na łuszczycę. Należy do grupy chorób reumatycznych określanych jako spondyloartropatie zapalne. Obraz kliniczny choroby jest bardzo zróżnicowany. Zajęcie układu ruchu i skóry może być bardziej lub mniej nasilone. W przebiegu choroby mogą dominować objawy osiowe z zajęciem tylko stawów kręgosłupa, zapalenie pojedynczych stawów, palców, zapalenie przyczepów ścięgnistych bądź postacie naśladujące swoim obrazem reumatoidalne zapalenie stawów. Zmienność obrazu klinicznego powoduje, że ŁZS jest często rozpoznawane 
z dużym opóźnieniem, co skutkuje opóźnieniem rozpoczęcia właściwego leczenia. Łuszczycowemu zapaleniu stawów mogą towarzyszyć inne choroby z grupy zapalnych immunologicznie zależnych (immune-mediated inflammatory diseases – IMIDs), takie jak zapalenie błony naczyniowej oka czy nieswoiste choroby zapalne jelit oraz często zespół metaboliczny z jego powikłaniami. Nowoczesne leczenie ŁZS jest prowadzone zgodnie z zasadami leczenia ukierunkowanego na cel, które obejmują zalecenia niefarmakologiczne i farmakologiczne. Lekarze dysponują już wieloma lekami syntetycznymi i biologicznymi, które w celowany sposób ukierunkowane są na główne zaburzenia immunologiczne identyfikowane w ŁZS. 

Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest przewlekłą, zapalną chorobą skóry, charakteryzującą się częstymi nawrotami i intensywnym świądem. Jednym z kryteriów rozpoznania jest wywiad rodzinny w kierunku atopii (występowanie AZS, astmy, alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa lub spojówek). Morfologia zmian w przebiegu AZS różni się w zależności od wieku chorego. AZS jest jedną z najczęstszych chorób skóry i najczęściej rozpoczyna się we wczesnym dzieciństwie. Uważa się, że 60% wszystkich przypadków ma początek w 1. r.ż., a 90% przed ukończeniem 5. r.ż.

Blizny powstają w wyniku urazów, stanów zapalnych, zabiegów chirurgicznych. Działanie terapeutyczne w zakresie leczenia blizn zależy od jej lokalizacji, wielkości, czasu, jaki minął od powstania blizny oraz jej typu morfologicznego, a także doświadczenia lekarza podejmującego leczenie. Obecnie istnieje wiele sposobów leczenia blizn, jednak żadna metoda nie pozwala całkowicie usunąć blizn przerosłych i keloidów. Zalecane jest łączenie różnych metod leczenia. Rana przewlekła to rana, która nie goi się w spodziewanym czasie i która nie odpowiada na konwencjonalną terapię. Najczęściej spotykanymi ranami przewlekłymi są: owrzodzenia żylne, odleżyny i stopa cukrzycowa. Leczenie ran przewlekłych wciąż jest olbrzymim problemem dla współczesnej medycyny. Ze względu na niezwykle złożoną patologię rany przewlekłej tylko wielokierunkowe i całościowe podejście do leczenia może przynieść pożądany efekt kliniczny.

Trądzik różowaty (rosacea) jest przewlekłą dermatozą zapalną twarzy, występującą głównie u kobiet. Uważa się, że podstawową rolę w powstawaniu wykwitów odgrywa zaburzona odpowiedź immunologiczna i nieprawidłowości w zakresie układu naczyniowego skóry. Leczenie schorzenia jest trudne i długotrwałe.