Kategoria: Artykuły

Łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS) jest jedną z najczęstszych spondyloartropatii, występującą u 6–42% chorych obciążonych łuszczycą. W przebiegu choroby zajęte mogą być stawy obwodowe oraz stawy kręgosłupa, z towarzyszącym zapaleniem przyczepów ścięgnistych i obecnością zmian paznokciowych.
Metotreksat (MTX) jest antagonistą kwasu foliowego. Lek poprzez hamowanie reduktazy dihydrofolianowej wpływa na syntezę puryn i pirymidyn. Dodatkowo jego działanie przeciwzapalne jest związane z oddziaływaniem na limfocyty T, makrofagi i neutrofile. Mimo rozwoju terapii biologicznych w leczeniu ŁZS MTX pozostaje lekiem pierwszego wyboru u pacjentów ze zmianami zapalnymi w stawach obwodowych, u których występują czynniki niekorzystne rokowniczo. 
MTX jest szczególnie zalecany u pacjentów ze współwystępowaniem zmian skórnych w przebiegu łuszczycy.
Do zalet leku należy stosunkowo łatwe stosowanie (raz w tygodniu) oraz niskie koszty leczenia. 
MTX jest lekiem stosunkowo bezpiecznym, a stosowanie suplementacji kwasu foliowego ma na celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia skutków ubocznych. Wykonywanie okresowych badań laboratoryjnych jest niezbędne w celu szybkiego wykrywania ewentualnych działań niepożądanych leku (m.in. hepatotoksyczności, mielosupresji). Pacjentów należy uprzedzić o teratogennym działaniu leku, konieczności stosowania skutecznej antykoncepcji podczas leczenia oraz bezwzględnym zakazie spożywania alkoholu podczas stosowania MTX.

Czerniaki są nowotworami charakteryzującymi się w ciągu ostatnich lat dużą dynamiką wzrostu zachorowań. Jednocześnie dzięki wprowadzeniu leków ukierunkowanych molekularnie i nowoczesnej immunoterapii istotnie poprawiło się rokowanie leczonych chorych. Wskaźniki pięcioletnich przeżyć wzrosły od ok. 60% na początku XXI w. do ponad 70% obecnie. Choroba ze względu na umiejscowienie wykrywana jest zwykle na wczesnym etapie zaawansowania, kiedy leczenie chirurgiczne będące postępowaniem z wyboru pozwala na trwałe wyleczenie. Jednak rokowanie chorych na czerniaki w stopniu zaawansowania III–IV nawet po doszczętnej resekcji zmian jest zróżnicowane. Postęp w farmakoterapii najbardziej widoczny jest w grupie chorych z przerzutowym czerniakiem, w której jeszcze ok. 10 lat temu mimo stosowania chemioterapii zaledwie 25% chorych przeżywało rok, a obecnie pięcioletnie przeżycie całkowite w badaniach klinicznych przekracza 40–50%. Od niedawna również systemowe leczenie uzupełniające stało się standardem postępowania. Warunkiem powodzenia leczenia jest jednak prowadzenie terapii chorego w ośrodkach, które mają pełny dostęp do diagnostyki (w tym oznaczania mutacji genu BRAF) i kompleksowego leczenia, czyli chirurgii, immunoterapii (anty-PD-1, anty-CTLA-4) oraz terapii celowanej inhibitorami BRAF/MEK.

Grzybice powierzchowne wywoływane przez dermatofity jak Trichophyton rubrum reprezentują najczęstszy rodzaj rozpowszechnionych na całym świecie zakażeń skeratynizowanych tkanek naszego ciała czyli skóry, włosów i paznokci. Infekcje wywoływane przez grzyby drożdżopodobne są główną przyczyną zakażeń szpitalnych. Ich spektrum kliniczne waha się od powierzchownych zakażeń sromu i pochwy (VVC) do zagrażających życiu kandydoz układowych. Flukonazol należy do grupy leków triazolowych i jest jednym z najczęściej stosowanych leków przeciwgrzybiczych.

Zespół DRESS (drug reaction with eosinophilia and systemic symptoms) jest potencjalnie zagrażającą życiu, niepożądaną reakcją polekową. Charakteryzuje się występowaniem plamisto-grudkowej osutki, której towarzyszy gorączka, zaburzenia hematologiczne, limfadenopatia oraz zajęcie narządów wewnętrznych, głównie wątroby, śledziony, nerek, płuc. Etiopatogeneza zespołu nie została w pełni poznana. Niewątpliwą rolę odgrywają reakcje immunologiczne wywołane lekami (m.in. lekami przeciwdrgawkowymi, dapsonem, sulafalazyną, allopurynolem), ale pod uwagę bierze się także możliwy udział czynników wirusowych, takich jak HHV-6, HHV-7, EBV, CMV. Autorzy w niniejszym artykule przedstawiają przypadek 45-letniej kobiety, u której po włączeniu leczenia lamotryginą w przebiegu lekoopornej padaczki w obrębie skóry całego ciała w miejscach eksponowanych na promieniowanie słoneczne pojawiły się rozsiane drobnogrudkowe zmiany barwy ciemnoczerwonej. Dodatkowo stwierdzono odchylenia w badaniach laboratoryjnych: leukocytozę z eozynofilią, limfocytozą, bazofilią i monocytozą, podwyższone stężenie CRP, enzymów wątrobowych, D-dimerów. Ponadto badanie tomografii komputerowej wykazało limfadenopatię w obrębie jamy brzusznej. U pacjentki na postawie całości obrazu klinicznego rozpoznano zespół DRESS. Odstawienie lamotryginy i zastosowanie w leczeniu ogólnym glikokortykosteroidów skutkowało stopniową poprawą stanu klinicznego.

Trądzik różowaty jest przewlekłą chorobą zapalną skóry twarzy. Charakteryzuje się nawracającym zaczerwienieniem, uporczywym rumieniem, występowaniem grudek i krost oraz teleangiektazjami. Może ujawnić się w każdym wieku, ale najczęściej dotyczy osób w czwartej dekadzie życia. Patogeneza i patofizjologia trądziku różowatego nie została w pełni poznana, ale za czynniki przyczyniające się do rozwoju choroby uważa się dysfunkcję układu immunologicznego, zakażenie Demodex i promieniowanie ultrafioletowe. W naszej pracy podsumowujemy najnowsze postępy w leczeniu trądziku różowatego, w tym terapie miejscowe i systemowe, terapie światłem i laserem czy terapię iniekcyjną, a także poruszamy temat prawidłowej pielęgnacji skóry i zmianę stylu życia. Sukces terapeutyczny można osiągnąć dzięki prawidłowemu rozpoznaniu zmian i dobrze dobranemu leczeniu. Podejście terapeutyczne do pacjenta z trądzikiem różowatym powinno być holistyczne, aby osiągnąć satysfakcjonujące efekty leczenia.

Trądzik pospolity jest schorzeniem, które dotyczy ponad 85% nastolatków, jednak pomimo jego powszechności leczenie wciąż bywa niezadowalające. Okazuje się, że do wystąpienia trądziku może się przyczynić nadmiar insulinopodobnego czynnika wzrostu 1 (IGF-1), który prowadzi do nadaktywności szlaku sygnalizacyjnego kompleksu 1 kinazy mTOR (mTORC1). Mechanizmy te zauważono także u pacjentów z insulinoopornością, co pozwala nam przypuszczać, że leczenie insulinooporności może przynieść korzyści u pacjentów chorujących na trądzik. W terapii insulinooporności kluczowe jest wprowadzenie diety o niskim indeksie glikemicznym, unikanie mleka i produktów mlecznych oraz aktywność fizyczna. Możliwą modyfikacją w leczeniu opornego trądziku jest metformina – lek uwrażliwiający tkanki na insulinę. Dotychczasowe obserwacje pokazują korzystne efekty takiej terapii i dają perspektywę na wyleczenie opornego trądziku.
 

Skuteczne leczenie trądziku wymaga dokładnego doboru leków przeciwtrądzikowych na podstawie obrazu klinicznego choroby i indywidualnych potrzeb pacjentów. W ostatnich latach dzięki coraz lepszemu zrozumieniu patogenezy trądziku opracowywane są nowe sposoby leczenia z uwzględnieniem preparatów łączonych zawierających różne substancje lecznicze. Celem terapii skojarzonej jest zwalczanie wielu elementów patogenezy trądziku, których nie można osiągnąć za pomocą monoterapii żadną z dostępnych substancji czynnych. Praca ma na celu przedstawienie możliwości miejscowej terapii trądziku dostępnymi preparatami łączonymi.

Rogowacenie słoneczne (AK, actinic keratosis) jest przedinwazyjną postacią raka kolczystokomórkowego (SCC, squamous cell carcinoma), powstałą na podłożu skóry przewlekle uszkadzanej promieniowaniem słonecznym. Występowanie choroby jest ściśle powiązane z wiekiem pacjenta i wśród rasy kaukaskiej dotyczy 100% osobników powyżej 70. roku życia. Rozpoznanie opiera się na charakterystycznym obrazie klinicznym, biopsję wykonuje się w celu wykluczenia SCC bądź różnicowania AK z innymi dermatozami. Trudno przewidzieć, które zmiany ulegną progresji do SCC. Wszystkie ogniska AK powinny być obserwowane i leczone, niezależnie od stopnia zaawansowania klinicznego i histopatologicznego. Rozróżnia się dwa główne kierunki terapeutyczne: bezpośrednią destrukcję ognisk oraz terapię pola, ukierunkowaną na większe obszary skóry. Obecnie stosowane są następujące metody: wycięcie chirurgiczne, kuretaż z elektrokoagulacją, kriochirurgia, laseroterapia, terapia fotodynamiczna (PDT), 5-fluorouracyl, imikwimod i diklofenak. Postępowaniem obowiązkowym jest w każdym przypadku fotoprotekcja.