Kategoria: Artykuły

Witaminy to grupa związków chemicznych, które odgrywają szczególnie istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu człowieka. W niniejszym artykule omówiono miejscowe zastosowanie witamin A i E. Retinoidy, naturalne i syntetyczne formy witaminy A, zostały wprowadzone do leczenia dermatoz, w tym fotostarzenia, ponad dwie dekady temu. Związki te są uznawane za najskuteczniejsze substancje miejscowe opóźniające procesy starzenia. Ponadto stanowią metodę leczenia pierwszego wyboru zmian trądzikowych. Do pozostałych omówionych wskazań należą: trądzik różowaty, zaburzenia rogowacenia i rybie łuski, łuszczyca, liszaj płaski błony śluzowej jamy ustnej oraz zaburzenia pigmentacji. Z kolei witamina E pełni szczególną funkcję w ochronie skóry przed wpływem promieniowania UV oraz w procesach gojenia i regeneracji po miejscowych uszkodzeniach, co wynika z działania antyoksydacyjnego i przeciwzapalnego. Jest wykorzystywana w formie preparatów o działaniu prewencyjnym w fotostarzeniu i fotokancerogenezie, terapii zmian atopowych oraz innych dermatozach, takich jak wyprysk na podłożu suchości skóry. Związek ten charakteryzuje szczególna zdolność łagodzenia świądu lub bólu w przebiegu różnych chorób skóry, niezależnie od skuteczności w odniesieniu do głównych objawów klinicznych konkretnej choroby.

Atopowe zapalenie skóry (AZS) to częsta przewlekła choroba zapalna skóry o złożonej patogenezie, charakteryzująca się występowaniem okresów nawrotów i remisji. Występuje zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, przeważa jednak w populacji pediatrycznej. Na jej rozwój mają wpływ czynniki genetyczne i środowiskowe, uszkodzenie bariery naskórkowej, zaburzenia w układzie immunologicznym oraz zakłócenie równowagi mikrobiologicznej. Najważniejsze objawy AZS to świąd, suchość skóry oraz wykwity skórne o charakterze wyprysku o charakterystycznej lokalizacji. Choroba ta w znaczącym stopniu przyczynia się do pogorszenia jakości życia. Pacjenci, u których AZS ma nasilenie umiarkowane lub ciężkie, a leczenie miejscowe nie przynosi zadowalających efektów lub jest przeciwwskazane, są kandydatami do leczenia systemowego. W ostatnich latach pojawiło się wiele badań, które wykazały skuteczność nowych, obiecujących terapii w leczeniu AZS. Ponadto na listopadowej liście refundacyjnej leków w Polsce znalazł się pierwszy lek biologiczny do leczenia AZS – dupilumab. Poniższy artykuł przedstawia nowoczesne leki, które realnie zostały zatwierdzone przez EMA (European Medicines Agency) oraz FDA (Food and Drug Administration) do leczenia atopowego zapalenia skóry.

Składową promieni słonecznych docierających na Ziemię stanowi m.in. promieniowanie nadfioletowe, czyli promieniowanie UV (ang. ultra-violet). W zależności od długości fali dzieli się na promieniowanie UVA (320–400 nm), dzielące się na krótkie (320–340 nm), długie (340–380 nm) i ultradługie (380–400 nm), na promieniowanie UVB (280–320 nm) oraz promieniowanie UVC (200–280 nm). W przeciwieństwie do promieniowania świetlnego i podczerwonego promieniowanie nadfioletowe ma działanie fotochemiczne, ponieważ ma krótszą falę, a tym samym większą energię. Obecnie dobre filtry przeciwsłoneczne chronią zarówno przed UVB, jak i UVA, ponieważ oba rodzaje promieniowania są groźne dla skóry. Promienie UVB wnikają płytko, bo tylko do naskórka, ale niosą ze sobą dużą energię. Promieniowanie UVA przenika głęboko, bo aż do skóry właściwej, a nawet tkanki podskórnej. Dlatego też jest odpowiedzialne za przedwczesne starzenie się skóry.
 

Trądzik zwyczajny jest jedną z najczęstszych i najbardziej obniżających jakość życia dermatoz. To przewlekła choroba zapalna jednostek włosowo-łojowych, z występowaniem mikrozaskórników, zaskórników otwartych i zamkniętych oraz grudek i krost. Do podstawowych procesów patogenetycznych w przebiegu tworzenia się zmian trądzikowych zalicza się: nadprodukcję łoju, kolonizację gruczołów łojowych przez Cutibacterium acnes, zaburzenia rogowacenia ujść jednostek włosowo-łojowych oraz rozwój procesu zapalnego. W terapii miejscowej stosuje się preparaty o działaniu keratolitycznym i przeciwzaskórnikowym, przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym oraz przeciwłojotokowym i antyandrogennym. W umiarkowanych oraz ciężkich postaciach trądziku wskazane jest leczenie ogólne.

W związku ze złożonym patomechanizmem, choroby o podłożu alergicznym/atopowym są z pewnością nadal dużym wyzwaniem dla lekarzy klinicystów. Stąd też dąży się do jak najbardziej szczegółowej identyfikacji czynników modyfikujących przebieg tych chorób, a tym samym mogących korzystnie wpływać na poprawę jakości życia pacjentów. W pracy opisano znaczenie probiotyków w profilaktyce i leczeniu atopowego zapalenia skóry.

Włosy stanowią naturalną ozdobę każdego człowieka, ale jednocześnie spełniają różnorodne funkcje, które zależą bezpośrednio od okolic ciała, w których występują, m.in. pełnią funkcję ochronną przed promieniowaniem UV, izolacyjną przed zimnem i ciepłem, natomiast na skórze owłosionej głowy ich funkcja wiąże się bezpośrednio z estetyką. Dlatego też choroby włosów i skóry owłosionej głowy nierzadko stanowią duży problem terapeutyczny dla lekarza i psychologiczny dla leczonego pacjenta. Dodatkowo włosy są źródłem informacji o stanie zdrowia człowieka oraz o kondycji organizmu, np. w stanach niedożywienia włosy stają się łamliwe, tracą połysk, wypadają w nadmiernej ilości, doprowadzając nawet do objawów wyłysienia. Łysienie to stan braku włosów uwarunkowany przejściowym lub trwałym ich wypadaniem z głowy i/lub innych okolic owłosionych. Obraz kliniczny łysienia może być różnorodny: łysienie ogniskowe, rozlane lub całkowite, przemijające lub trwałe. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie możliwości terapii często obserwowanego łysienia androgenowego.

Takrolimus, miejscowy inhibitor kalcyneuryny (mIK), w postaci maści jest stosowany z sukcesem od przeszło 20 lat w leczeniu miejscowym umiarkowanej i ciężkiej postaci atopowego zapalenia skóry. Dzięki wysokiej skuteczności przy niewielkiej liczbie działań niepożądanych jest coraz chętniej używany do leczenia innych dermatoz o podłożu zapalnym. Jedną z nich jest łuszczyca, w której korzystne, przeciwzapalne działanie takrolimusu jest wykorzystywane przede wszystkim u dzieci, w miejscach szczególnie wrażliwych na działania niepożądane miejscowych sterydów takich jak twarz, okolica narządów płciowych i okolice wyprzeniowe.

W okresie pandemii COVID-19 zaobserwowano na świecie zauważalny wzrost generalnej zachorowalności w populacji ludzkiej. Dodatkowo wzrost ogólnego odsetka niepowodzeń terapeutycznych (śmiertelności) dotyczący rozmaitych chorób zaliczanych do odmiennych dziedzin nauk medycznych, jak również zdecydowany wzrost zapotrzebowania na szeroki panel świadczeń i usług medycznych.
W odniesieniu do pokrzywki, niedawno opublikowano wyniki przeglądu danych literaturowych (przegląd piśmiennictwa z zastosowaniem przeglądarek: Medline, EMBASE, Scopus, Cochrane i Google Scholar). Przeprowadzono go przy użyciu takich słów kluczowych jak: COVID-19, koronawirus, SARS-CoV-2, pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy i osutka skórna. Obejmował on okres do 1 sierpnia 2020 r. Ostatecznej analizie poddano 25 pozycji piśmienniczych, które spełniały kryteria włączenia do przeglądu piśmienniczego i były opisami przypadków. Finalnie analizie poddano opisy 26 pacjentów z rozpoznaną pokrzywką i/lub obrzękiem naczynioruchowym, zakażeniem COVID-19 oraz przedstawionym postępowaniem terapeutycznym wraz z jego efektem klinicznym. Większość pacjentów (n = 16,69%) stanowiły osoby w wieku ponad 50 lat. Jednak pokrzywka była rozpoznawana również w zdecydowanie młodszym wieku, nawet u dwumiesięcznego niemowlęcia. Zmiany skórne ustępowały lub ulegały normalizacji na przestrzeni czasowej od 24 godzin do maksymalnie dwóch tygodni po zastosowaniu leczenia przeciwhistaminowego i/lub włączeniu sterydoterapii ogólnej. Nie zanotowano przypadków pokrzywki nawrotowej lub przypadków niereagujących na leczenie sterydami ogólnymi. Leczenie pokrzywki u pacjentów z COVID-19 powinno obejmować leki przeciwhistaminowe oraz sterydoterapię ogólną. Zawsze konieczne jest wdrożenie zindywidualizowanego schematu terapeutycznego.
Konieczne są naturalnie dalsze badania w odniesieniu do pełnego zrozumienia patogenezy pokrzywki w przebiegu infekcji COVID-19. Pomoże to we wczesnej ocenie diagnostycznej i zaplanowaniu stosownej terapii w odniesieniu do poszczególnych przypadków pacjentów.