Autor: Aleksandra Frątczak

Choroby skóry głowy stanowią jedną z najczęstszych przyczyn zgłaszania się do gabinetów dermatologicznych. Wśród nich czołowe miejsce zajmują łupież, łojotokowe zapalenie skóry oraz łuszczyca. Do leczenia tych schorzeń stosuje się preparaty miejscowe o działaniu przeciwzapalnym, przeciwgrzybiczym lub keratolitycznym, a w cięższych przypadkach również leczenie ogólne. Podłożem przeznaczonym do leczenia miejscowego zmian w obrębie skóry głowy są szampony, z których większość jest zarejestrowana jako leczenie wspomagające chorób skóry głowy. Dwusiarczek selenu jest dostępny w formie 2-proc. szamponu. Ma właściwości przeciwgrzybicze, keratolityczne i cytostatyczne w stosunku do komórek nabłonka. W licznych badaniach wykazano jego skuteczność w zmniejszaniu nasilenia łuszczenia, odczucia świądu oraz w utrzymaniu remisji. Standardowy schemat leczenia polega na stosowaniu szamponu dwa razy w tygodniu przez pierwsze dwa tygodnie, a następnie raz w tygodniu przez kolejne dwa tygodnie – po czterech–sześciu tygodniach przerwy cykl się powtarza. Działania niepożądane występują u mniej więcej 3% pacjentów, najczęściej pod postacią alergicznego kontaktowego zapalenia skóry oraz przemijającej zmiany zabarwienia włosów. Dwusiarczek selenu posiada korzystny profil ryzyka oraz udokumentowaną skuteczność leczniczą i można rozważyć jego włączenie do terapii wspomagającej chorób skóry głowy.

Dermokosmetyki powinny stanowić podstawę pielęgnacji skóry trądzikowej. Proponowane obecnie preparaty zawierają aktywne składniki, które wspomagają odpowiednie oczyszczanie, nawilżenie, regenerację skóry oraz dodatkowo mają działanie przeciwtrądzikowe. Dużą zaletą jest możliwość wspomagania farmakoterapii trądziku pielęgnacją uzupełniającą i przeciwdziałanie skutkom ubocznym niektórych leków, np. suchości skóry.

Trądzik to choroba zapalna skóry, która bardzo często występuje w naszej populacji, najczęściej u młodych osób w wieku dojrzewania, ale może występować w każdym wieku. Ze względów estetycznych oraz celem uniknięcia powikłań takich jak przetrwałe blizny i przebarwienia powinno się szybko włączyć odpowiednie leczenie. Najczęściej zaczyna się od leczenia miejscowego, np. antybiotykami czy retinoidami. Bardzo ważna jest również odpowiednia pielęgnacja i dieta. W ciężkich przypadkach konieczne jest leczenie ogólne przez kilka miesięcy. Pomocniczo do leczenia przeprawień i blizn stosuje się zabiegi z użyciem lasera ablacyjnego bądź kwasów złuszczających naskórek.

Łuszczyca to przewlekła, nawrotowa choroba skóry o charakterze zapalno-proliferacyjnym cechująca się występowaniem typowych grudek i blaszek pokrytych dużą liczbą srebrzystobiałej łuski. Owłosiona skóra głowy stanowi jedno z najpowszechniejszych lokalizacji wykwitów chorobowych i w tej okolicy pojawia się jako pierwsza. Zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego (PTD), terapia owłosionej skóry głowy to przede wszystkim leczenie miejscowe. Leczenie rekomendowane to połączenie kalcypotriolu z dipropionianem betametazonu w podłożu żelowym czy pianie lub glikokortykosteroidy miejscowe o średniej i dużej sile działania (w monoterapii lub w połączeniu z lekami keratolitycznymi) w postaci roztworów, szamponów oraz pianek. Leczeniem alternatywnym mogą być dziegcie w postaci szamponów i roztworów, spirytus cygnolinowy czy tazaroten w żelu. Łojotokowe zapalenie skóry głowy (ŁZS) jest przewlekłą, nawrotową chorobą, występuje u niemowląt, dorosłych i osób w podeszłym wieku. Są to wykwity złuszczające się na podłożu rumieniowym w okolicach skóry obfitującej w gruczoły łojowe (twarz, skóra owłosiona głowy, plecy). Diagnozę ustala się na podstawie charakterystycznej morfologii klinicznej. Przyczyny ŁZS pozostają niewyjaśnione, ale istnieje kilka wzajemnie niewykluczających się hipotez: nadmierna aktywność gruczołów łojowych, czynniki zakaźne i immunologiczne, związek z łuszczycą czy inne czynniki, jak układ nerwowy, pora roku czy dieta. Terapia tej dermatozy to leczenie miejscowe za pomocą szamponów zawierających cyklopiroksolaminę, ketokonazol lub pirytonian cynku, które prowadzi do redukcji złuszczania i stanu zapalnego (są to środki o działaniu keratolitycznym, cytostatycznym i przeciwgrzybiczym).