Dział: Praktyka kliniczna

Atopowe zapalenie skóry stanowi poważny problem w społeczeństwie ze względu na częstość jego występowania, fakt, że dotyka osób w każdym wieku, a także przewlekły, nawrotowy przebieg. Zmiany chorobowe pod postacią wyprysku z towarzyszącym nasilonym świądem mogą istotnie obniżać jakość życia, wpływając na stan skóry, samopoczucie, zdolność do codziennego funkcjonowania, w tym do pracy, nauki, snu i relacji międzyludzkich. Patogeneza choroby obejmuje wzajemnie na siebie oddziałujące zaburzenia bariery naskórkowej, czynniki genetyczne i zaburzenia immunologiczne. Te ostatnie stanowią podstawę do tworzenia nowoczesnych metod leczenia, ponieważ mimo dostępności wielu opcji terapeutycznych cały czas pojawiają się trudności w dobraniu skutecznej, bezpiecznej dla pacjenta terapii. Dostępnych jest już kilka leków biologicznych skierowanych przeciwko interleukinom 13 i 4, a także inhibitorów ścieżki kinaz janusowych (anty-JAK), które możemy dobierać u pacjentów w zależności od przebiegu choroby, wieku, predyspozycji osobniczych, tak aby terapia była jak najbardziej spersonalizowana i działała na konkretny mechanizm chorobowy, zmniejszając ryzyko działań niepożądanych. W ostatnim czasie zakończyły się badania III fazy dotyczące lebrikizumabu – monoklonalnego przeciwciała IgG4, o wysokim powinowactwie, które selektywnie wiąże się z IL-13, opisywaną jako główna cytokina biorąca udział w patogenezie choroby. Wyniki badań wykazały skuteczność i bezpieczeństwo leku, który efektywnie redukuje nasilenie objawów chorobowych i częstość zaostrzeń oraz poprawia ocenę jakości życia badanych.

Półpasiec (herpes zoster – HZ) jest wywoływany przez wirusa ospy wietrznej (Varicella zoster virus – VZV). Po przebyciu ospy wietrznej i zagojeniu się zmian skórnych wirus w formie nieaktywnej pozostaje w organizmie przez wiele lat i w niektórych przypadkach ponownie dochodzi do jego uaktywnienia, co objawia się wykwitami półpaśca na skórze. Dolegliwości bólowe towarzyszą wykwitom przez cały okres ich utrzymywania się, najczęściej przez cztery tygodnie, nawet do trzech miesięcy. Jednym z bardziej przykrych dla pacjenta powikłań po przebytym półpaścu jest neuralgia popółpaścowa (PHN). Jest to ból utrzymujący się po wygojeniu się zmian skórnych lub ból pojawiający się ponownie w lokalizacji półpaśca. Jest on zazwyczaj jednostronny, ograniczony do przebiegu jednego lub kilku nerwów obwodowych albo gałęzi nerwu trójdzielnego. Ból w przypadku PHN ma charakter palący, piekący, kłujący, niekiedy strzelający (cechy bólu neuropatycznego). W miejscu zmian skórnych dochodzi także do zaburzeń czucia o typie alodynii (ból prowokowany przez słabe bodźce dotykowe), hiperalgezji (nadwrażliwość na bodźce mechaniczne i termiczne) lub hipoestezji (osłabienie czucia dotyku i temperatury). PHN występuje u 9–14% chorych, którzy przebyli półpasiec. Choroba częściej występuje u osób starszych – objawy PHN wykazuje 50% chorych na półpasiec do 60. roku życia i 75% chorych na półpasiec po 70. roku życia. Przyczyna wystąpienia PHN nie jest do końca poznana. U jednego pacjenta mogą współistnieć ze sobą różne mechanizmy powstawania bólu. Dolegliwości i charakter bólu mogą się zmieniać w czasie trwania choroby.

Dermatoskopia jest metodą obrazowania zmian skórnych za pomocą dermatoskopu. Jest on złożony ze źródła światła oraz układu optycznego, co pozwala na powtórzenie zmiany i ocenę struktur niewidocznych nieuzbrojonym okiem. Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie wzorców i struktur widocznych w obrazie dermatoskopowym zmian melanocytarnych. W celu ułatwienia ich implementacji w codziennej praktyce przedstawiono jedne z najczęściej używanych algorytmów diagnostycznych: siedmiopunktową skalę i prognozę bez barwnika. Algorytmy diagnostyczne są pomocne w szybszej nauce dermatoskopii i podejmowaniu decyzji terapeutycznych. Jednak wiążą się one z ograniczeniami i nie znajdują zastosowania w każdej sytuacji klinicznej. Ich stosowanie wiąże się ze wzrostem czułości kosztem spadku specyficzności.

Świerzb jest chorobą pasożytniczą skóry, za którą odpowiadają roztocza świerzbowca Sarcoptes scabiei. Infekcja przenosi się poprzez kontakt bezpośredni i/lub pośredni. Podkreśla się, że infekcja zdecydowanie częściej dotyczy dzieci i młodych dorosłych, najprawdopodobniej wskutek niedostatecznej diagnostyki i niekiedy braku uczucia świądu. Rozpoznanie choroby następuje na podstawie charakterystycznego obrazu klinicznego w połączeniu z wywiadem medycznym i wynikami badań pomocniczych. W przypadku świerzbu za główne cele terapeutyczne uznaje się eradykację pasożytów, zapobieganie rozprzestrzenianiu się infekcji na inne osoby, zmniejszanie nasilenia świądu oraz rozpoznanie i leczenie ewentualnych powikłań. Konieczne jest prowadzenie równoczesnej terapii u pacjentów zarażonych, domowników i osób mających z nimi kontakt, co wynika z ryzyka występowania infekcji bezobjawowej lub przedłużonego okresu latencji objawów. W poniższym artykule opisano możliwości terapeutyczne w przypadku świerzbu, ze szczególnym uwzględnieniem permetryny 5% w kremie.

Grzybica paznokci jest najczęstszą chorobą paznokci, która stanowi co najmniej 50% wszystkich schorzeń płytek paznokciowych. Jest to infekcja paznokci wywołana przez grzyby (dermatofity, grzyby drożdżopodobne i pleśnie), objawiająca się zmianą zabarwienia płytki paznokciowej, jej pogrubieniem z hiperkeratozą podpłytkową oraz onycholizą. Laboratoryjne potwierdzenie rozpoznania klinicznego grzybicy paznokci jest zalecane przed rozpoczęciem leczenia. W terapii mają zastosowanie metody miejscowe, ogólne, zabiegowe oraz łączenie tych metod [1].

Hidradenitis suppurativa (HS), znana również jako trądzik odwrócony, jest przewlekłą, zapalną, nawrotową chorobą skóry, dotyczącą okolic bogatych w gruczoły apokrynowe, głównie pach, pachwin i okolicy anogenitalnej. Charakteryzuje się nawracającymi bolesnymi guzkami, ropniami i przetokami, które znacząco obniżają jakość życia pacjentów. Choroba częściej dotyczy palaczy tytoniu i osób otyłych, u ok. 40% chorych ma podłoże genetyczne. W etiopatogenezie podejrzewa się również zaburzenia hormonalne, a także dysbiozę mikrobiomu skóry i jelit. Współistnieje z wieloma chorobami, takimi jak otyłość, cukrzyca, zespół metaboliczny, nieswoiste zapalenia jelit, piodermia zgorzelinowa, zespoły autozapalne, spondyloartropatie, schizofrenia, choroba afektywna dwubiegunowa czy chłoniaki. Leczenie obejmuje przede wszystkim miejscowe i systemowe antybiotyki (klindamycynę z ryfampicyną, tetracykliny), terapie biologiczne (adalimumab, sekukinumab, bimekizumab) oraz zabiegi chirurgiczne.

Łuszczyca jest przewlekłą i nieuleczalną chorobą skóry, której średnią częstość szacuje się na 1–3% w populacji ogólnoświatowej, co przekłada się na mniej więcej 125 mln chorych na całym świecie. Przyjmuje się, iż w większości regionów geograficznych łuszczyca dotyka w równym stopniu kobiety i mężczyzn. Patogeneza łuszczycy jest bardzo złożona i w dalszym ciągu nie w pełni poznana. Najczęstszą postacią łuszczycy jest łuszczyca zwykła, konkretnie jej odmiana plackowata. W przypadku rozpoznania łuszczycy o nasileniu łagodnym pacjent może być leczony jedynie lekami miejscowymi. Jednakże w pewnych sytuacjach zasadne może być dołączenie fototerapii lub leków ogólnych.