Dział: Praktyka kliniczna

Nadpotliwość to nadmierne wydzielanie potu. Diagnozę ułatwiają wytyczne Canadian Hyperhidrosis Advisory Committee. Przed rozpoczęciem terapii określa się stopień nasilenia dolegliwości według skali subiektywnej (hyperhidrosis disease severity scale) i obiektywnych badań (test Minora, metoda grawimetryczna). Leczenie zależy od typu nadpotliwości i dzieli się na miejscowe, ogólne i zabiegowe. Preparaty miejscowe – sole glinu i glikopirolan – są lekami pierwszego wyboru. W terapii ogólnej stosuje się głównie leki antycholinergiczne i β-adrenolityczne. Do metod zabiegowych należą: terapia toksyną botulinową, jonoforeza, laseroterapia, zastosowanie mikrofal i ultradźwięków. Jeżeli powyższe metody zawiodą, pozostaje leczenie operacyjne – sympatektomia lub chirurgiczne usunięcie gruczołów potowych.

Łuszczyca jako układowa choroba o podłożu zapalnym mediowana jest przez szereg cytokin wytwarzanych przez komórki układu odpornościowego. Jedna z nich - interleukina 23, której przypisuje się istotną funkcję w patogenezie tej choroby, stała się punktem uchwytu terapii wykorzystujących przeciwciała monoklonalne skierowane przeciwko temu białku. Obecnie leki te ze względu na duże ich koszty stosowane są na dalszych etapach leczenia, natomiast istotne jest określenie skuteczności terapii przy wczesnym zastosowaniu tej grupy leków. Artykuł skupia się na przeglądzie literatury dotyczącej skuteczności wczesnej interwencji terapeutycznej u pacjentów z łuszczycą przy użyciu leków blokujących interleukinie 23.

Ektoina to naturalny aminokwas produkowany przez mikroorganizmy ekstremofilne, wykazujący silne właściwości ochronne i przeciwzapalne. Dzięki zdolności stabilizacji błon komórkowych i redukcji stresu oksydacyjnego, znajduje zastosowanie w leczeniu chorób skóry o podłożu zapalnym. Celem niniejszego artykułu było podsumowanie aktualnych danych klinicznych dotyczących skuteczności i bezpieczeństwa miejscowego stosowania ektoiny w terapii dermatoz zapalnych. Przeprowadzono przegląd literatury z baz PubMed i Scopus, obejmujący badania opublikowane do 2010 roku włącznie. Badania potwierdziły korzystny wpływ ektoiny na objawy kliniczne atopowego zapalenia skóry, cheilitis, polekowego zapalenia skóry oraz radiodermatitis. Stwierdzono redukcję rumienia, świądu i TEWL, poprawę jakości życia oraz dobrą tolerancję terapii. Preparaty z ektoiną były dobrze tolerowane zarówno przez dzieci, jak i dorosłych pacjentów. Ektoina jest skutecznym i bezpiecznym składnikiem wspierającym leczenie dermatoz zapalnych, szczególnie w populacji pediatrycznej. Może stanowić alternatywę lub uzupełnienie konwencjonalnych terapii przeciwzapalnych.

Toczeń rumieniowaty jest przewlekłą chorobą autoimmunologiczną, w której zmiany skórne mogą występować zarówno jako objaw pierwszy, jak i jako objaw dominujący. W diagnostyce stosuje się kryteria EULAR oraz model SLERPI, aby ocenić prawdopodobieństwo SLE (ang. systemic lupus erythematosus – toczeń rumieniowaty układowy). Skórne postacie tocznia można podzielić na ostre, podostre i przewlekłe. Różnią się one obrazem klinicznym, ryzykiem powikłań oraz możliwością zajęcia narządów wewnętrznych. Występują również rzadkie odmiany, takie jak toczeń polekowy, toczeń odmrozinowy czy zespół Rowella. Chorobie często towarzyszą łysienie, owrzodzenia w jamie ustnej oraz inne dermatozy autoimmunologiczne. Istotne znaczenie mają czynniki ryzyka progresji do postaci układowej, takie jak młody wiek, płeć żeńska, ciemny fototyp skóry i wysokie miano przeciwciał przeciwjądrowych. Leczenie obejmuje fotoprotekcję, glikokortykosteroidy, leki przeciwmalaryczne oraz immunosupresyjne. Wczesne rozpoznanie i indywidualizacja leczenia pozwalają ograniczyć powikłania i poprawić jakość życia pacjentów.

Psychoneuroimmunologia skóry to interdyscyplinarna dziedzina nauki, która opisuje i bada interakcje skórnego układu nerwowego, immunologicznego i hormonalnego, które leżą u podstaw wpływu stresu psychicznego na funkcjonowanie i kondycję zarówno zdrowej, jak i chorobowo zmienionej skóry. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie biologicznych mechanizmów reakcji stresowej (tzw. osie stresu), omówienie roli stresu psychicznego w chorobach skóry, a także wyszczególnienie aktualnych kierunków badań nad osią stresu w skórze. Artykuł ukazuje także rolę neurozapalenia w skórze jako zjawiska, które częściowo tłumaczy wpływ stresu psychicznego na tkankę skórną objętą problemem dermatologicznym.

Łuszczyca pospolita to przewlekła choroba zapalna skóry wpływająca istotnie na jakość życia pacjentów. Czynniki determinujące długoterminową skuteczność leczenia obejmują zarówno parametry osobnicze pacjentów, jak i właściwości stosowanych terapii. Miejscowe leczenie glikokortykosteroidami i analogami witaminy D pozostaje podstawą w łagodnych postaciach choroby, choć jego efektywność może być obniżona przez lęk przed steroidami (sterydofobia) czy brak systematyczności w ich stosowaniu. Leczenie ogólne, w tym metotreksat i cyklosporyna, jest skuteczne, jednak jego długofalowe zastosowanie ograniczają działania niepożądane. Leki biologiczne celujące w TNF-α, IL-17 i IL-23 zapewniają wysoką skuteczność i trwałą poprawę, szczególnie gdy są stosowane zgodnie ze strategią treat-to-target. Na skuteczność terapii wpływają także cechy pacjenta (m.in. masa ciała, choroby współistniejące, genotyp) oraz czynniki takie jak immunogenność i historia wcześniejszego leczenia. Podkreśla się znaczenie indywidualizacji terapii, monitorowania efektów i aktywnej współpracy z pacjentem w celu utrzymania remisji i poprawy jakości życia.

Łojotokowe zapalenie skóry (ŁZS) to przewlekła, nawracająca dermatoza zapalna, występująca głównie u młodych dorosłych, małych dzieci i osób z obniżoną odpornością. Choroba dotyczy miejsc bogatych w gruczoły łojowe, takich jak skóra głowy, twarz i klatka piersiowa. U niemowląt ma łagodny i samoograniczający się przebieg, natomiast u dorosłych może przybierać postać przewlekłą. W patogenezie kluczową rolę odgrywają grzyby Malassezia, nadmierna produkcja sebum i odpowiedź zapalna organizmu. Choroba częściej dotyka osoby z niedoborami odporności, chorobami neurologicznymi i depresją. Diagnostyka opiera się głównie na obrazie klinicznym, w trudniejszych przypadkach mogą być pomocne badania histopatologiczne i dermatoskopia. W leczeniu najczęściej stosuje się miejscowe preparaty przeciwgrzybicze, kortykosteroidy i inhibitory kalcyneuryny. W ciężkich przypadkach wdraża się leczenie ogólnoustrojowe (leki przeciwgrzybicze, izotretynoinę). Kluczowa jest odpowiednia pielęgnacja skóry i długoterminowa kontrola nawrotów.

Wyprysk kontaktowy to powierzchowny stan zapalny skóry powstający w wyniku kontaktu z czynnikami drażniącymi (kontaktowe zapalenie skóry z podrażnieniami) lub uczulającymi (alergiczne kontaktowe zapalenie skóry). Może występować w formie ostrej lub przewlekłej, różnicowanie zależy od przebiegu choroby. Ustępuje bez trwałych uszkodzeń skóry (blizny, zaniki). Zejściem procesu może być trwałe odbarwienie pozapalne. Rozpoznanie stawia się na podstawie wywiadu, objawów oraz badań pomocniczych, z których w przypadku alergicznego kontaktowego zapalenia skóry najważniejsze są testy płatkowe. Zasadniczym elementem terapii jest usunięcie czynnika drażniącego bądź alergenu. W leczeniu stosuje się miejscowo działające kortykosteroidy, rzadziej systemowe.