Wyprysk kontaktowy to powierzchowny stan zapalny skóry powstający w wyniku kontaktu z czynnikami drażniącymi (kontaktowe zapalenie skóry z podrażnieniami) lub uczulającymi (alergiczne kontaktowe zapalenie skóry). Może występować w formie ostrej lub przewlekłej, różnicowanie zależy od przebiegu choroby. Ustępuje bez trwałych uszkodzeń skóry (blizny, zaniki). Zejściem procesu może być trwałe odbarwienie pozapalne. Rozpoznanie stawia się na podstawie wywiadu, objawów oraz badań pomocniczych, z których w przypadku alergicznego kontaktowego zapalenia skóry najważniejsze są testy płatkowe. Zasadniczym elementem terapii jest usunięcie czynnika drażniącego bądź alergenu. W leczeniu stosuje się miejscowo działające kortykosteroidy, rzadziej systemowe.
Dział: Praktyka kliniczna
Pokrzywka jest jedną z najczęstszych chorób skóry. W ostatnich latach osiągnięto znaczny postęp odnośnie do patogenezy schorzenia. Opracowano nowe klasyfikacje, a także wytyczne co do prawidłowego leczenia pokrzywki. W niniejszej publikacji omówiono najnowsze zalecenia dotyczące diagnostyki i leczenia pokrzywki u dzieci.
Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest zapalną chorobą skóry o bardzo zróżnicowanym przebiegu. Z uwagi na przewlekły charakter wymaga ona odpowiedniego postępowania leczniczego i profilaktycznego, opartego na bezpiecznej terapii długoterminowej połączonej z odpowiednią edukacją pacjentów i ich rodzin. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie zasad postępowania profilaktycznego i leczniczego w prowadzeniu chorych na AZS, z uwzględnieniem najmłodszych pacjentów. Biorąc pod uwagę, że AZS jest chorobą przewlekłą, wymagającą leczenia przez wiele lat, a nawet dziesięcioleci, leczenie takie musi być bezpieczne i dobrze tolerowane.
Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest przewlekłą zapalną chorobą skóry o wieloczynnikowej etiologii, charakteryzującą się specyficznymi dla wieku dziecięcego zmianami skórnymi, suchością i silnym świądem. Początek choroby w wieku poniżej szóstego miesiąca dotyczy ok. 45% pacjentów, w wieku poniżej roku – ok. 60% chorych i w ciągu pierwszych pięciu lat – ok. 89% wszystkich przypadków. U niemowląt największe obciążenie AZS obejmuje świąd, utratę snu, zmiany nastroju i zachowania. Co istotne, AZS u dzieci zaburza sen, powoduje zmęczenie i drażliwość u rodziców, upośledza codzienne czynności oraz ogranicza czas wolny, a także pogarsza samopoczucie psychiczne i emocjonalne. To w połączeniu z faktem, że mniej więcej połowa pacjentów cierpi okresowo na umiarkowane lub ciężkie AZS, podkreśla konieczność optymalnego postępowania i najszybszego wprowadzenia odpowiednio dostosowanej terapii. W niniejszym artykule omówiono leczenie biologiczne najmłodszych dzieci z ciężkim AZS, ze szczególnym uwzględnieniem dupilumabu.
Atopowe zapalenie skóry (AZS) to przewlekła, zapalna choroba skóry przebiegająca z okresami zaostrzeń i remisji. Patofizjologia choroby jest wieloczynnikowa, zależna od czynników zarówno genetycznych, jak i środowiskowych. AZS cechuje się znaczącą heterogennością, jeśli chodzi o podłoże immunologiczne, jak również obraz kliniczny. Konwencjonalne metody terapeutyczne często nie zapewniają wystarczającej kontroli objawów w bardziej zaawansowanych przypadkach. Leczenie spersonalizowane, oparte na terapiach biologicznych i inhibitorach kinaz janusowych (JAK), pozwoliło na skuteczniejsze i długoterminowe kontrolowanie objawów. Dupilumab, pierwszy zatwierdzony lek biologiczny w terapii AZS, działa poprzez blokowanie sygnalizacji IL-4 i IL-13 i przynosi znaczącą redukcję objawów u pacjentów z umiarkowaną i ciężką postacią AZS. Inne nowoczesne terapie, takie jak lebrikizumab i tralokinumab, również celują w szlaki zapalne związane z IL-13, wykazując skuteczność w monoterapii i w połączeniu z miejscowymi kortykosteroidami. Inhibitory JAK, takie jak upadacytynib, zapewniają inną, wielopłaszczyznową modulację układu immunologicznego poprzez selektywne hamowanie sygnałów zapalnych. Każda z tych terapii wyróżnia się swoistym mechanizmem działania i profilem bezpieczeństwa i umożliwia indywidualizację leczenia. Artykuł przedstawia przegląd najnowszych metod leczenia AZS z uwzględnieniem różnych mechanizmów działania leków biologicznych i inhibitorów JAK oraz omawia ich zastosowanie w kontekście długoterminowej kontroli choroby, poprawy jakości życia pacjentów i zmniejszenia ryzyka nawrotów.
Witamina D jest nazywana witaminą słońca, ponieważ jej synteza zachodzi w skórze podczas ekspozycji na promieniowanie słoneczne. Podstawową funkcją witaminy D jest regulacja metabolizmu wapnia i fosforu, jednak rola tej witaminy dla funkcjonowania całego organizmu jest znacznie większa. Udowodniono jej działanie prewencyjne i lecznicze w wielu chorobach układu krążenia, schorzeniach metabolicznych, autoimmunologicznych, zapalnych oraz nowotworach, a nawet w niektórych chorobach psychicznych. Witamina D odgrywa ważną rolę w terapii niektórych chorób skóry ze względu na swoje działanie przeciwzapalne, immunomodulujące oraz regulujące proliferację, różnicowanie i apoptozę keratynocytów. W niniejszym artykule przedstawiono rolę witaminy D w codziennej praktyce dermatologa z podkreśleniem zasadności jej suplementacji.
Grzybica paznokci (onychomikoza) to przewlekłe zakażenie paznokci, które najczęściej objawia się w postaci zmiany zabarwienia, onycholizy i pogrubienia płytki paznokciowej. W dotychczas przeprowadzonych badaniach wykazano większą częstość występowania choroby w starszym wieku, a dominującym rodzajem grzybów chorobotwórczych są dermatofity. Leczenie grzybicy paznokci powinno mieć na celu wyeliminowanie patogenu chorobotwórczego i przywrócenie prawidłowego stanu paznokcia. Jednakże grzybica paznokci w aspekcie terapeutycznym stanowi wyzwanie i wiąże się z wysokim odsetkiem nawrotów i niepowodzeń leczenia. W niniejszym artykule omówiono leczenie zakażeń grzybiczych paznokci ze szczególnym uwzględnieniem roli terapeutycznej cyklopiroksu.
Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest częstą przewlekłą dermatozą dotykającą zarówno dzieci, jak i dorosłych. W leczeniu stosuje się emolienty, miejscowe leki przeciwzapalne oraz w bardziej nasilonych przypadkach fototerapię lub leczenie ogólne. Wśród miejscowych preparatów przeciwzapalnych ważne miejsce we współczesnej terapii AZS zajmują miejscowe inhibitory kalcyneuryny (mIK). Stanowią one bezpieczną alternatywę dla miejscowych glikokortykosteroidów przy jednocześnie dużej skuteczności. Mogą być stosowane zarówno w monoterapii, jak i jako leczenie wspomagające preparaty ogólne. Na rynku są aktualnie dostępne dwa mIK: takrolimus w maści w stężeniu 0,03% oraz 0,1%, a także pimekrolimus w kremie 1%.
Włosy stanowią naturalną ozdobę każdego człowieka, ale jednocześnie spełniają różnorodne funkcje, które zależą bezpośrednio od okolic ciała, w których występują, m.in. pełnią funkcję ochronną przed promieniowaniem UV, izolacyjną przed zimnem i ciepłem, natomiast na skórze owłosionej głowy ich funkcja wiąże się bezpośrednio z estetyką. Dlatego też choroby włosów i skóry owłosionej głowy nierzadko stanowią duży problem terapeutyczny dla lekarza i psychologiczny dla leczonego pacjenta. Dodatkowo włosy są źródłem informacji o stanie zdrowia człowieka oraz o kondycji organizmu, np. w stanach niedożywienia włosy stają się łamliwe, tracą połysk, wypadają w nadmiernej ilości, doprowadzając nawet do objawów wyłysienia. Łysienie to stan braku włosów uwarunkowany przejściowym lub trwałym ich wypadaniem z głowy i/lub innych okolic owłosionych. Obraz kliniczny łysienia może być różnorodny: łysienie ogniskowe, rozlane lub całkowite, przemijające lub trwałe. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie możliwości terapii często obserwowanego łysienia androgenowego.
Atopowe zapalenie skóry stanowi poważny problem w społeczeństwie ze względu na częstość jego występowania, fakt, że dotyka osób w każdym wieku, a także przewlekły, nawrotowy przebieg. Zmiany chorobowe pod postacią wyprysku z towarzyszącym nasilonym świądem mogą istotnie obniżać jakość życia, wpływając na stan skóry, samopoczucie, zdolność do codziennego funkcjonowania, w tym do pracy, nauki, snu i relacji międzyludzkich. Patogeneza choroby obejmuje wzajemnie na siebie oddziałujące zaburzenia bariery naskórkowej, czynniki genetyczne i zaburzenia immunologiczne. Te ostatnie stanowią podstawę do tworzenia nowoczesnych metod leczenia, ponieważ mimo dostępności wielu opcji terapeutycznych cały czas pojawiają się trudności w dobraniu skutecznej, bezpiecznej dla pacjenta terapii. Dostępnych jest już kilka leków biologicznych skierowanych przeciwko interleukinom 13 i 4, a także inhibitorów ścieżki kinaz janusowych (anty-JAK), które możemy dobierać u pacjentów w zależności od przebiegu choroby, wieku, predyspozycji osobniczych, tak aby terapia była jak najbardziej spersonalizowana i działała na konkretny mechanizm chorobowy, zmniejszając ryzyko działań niepożądanych. W ostatnim czasie zakończyły się badania III fazy dotyczące lebrikizumabu – monoklonalnego przeciwciała IgG4, o wysokim powinowactwie, które selektywnie wiąże się z IL-13, opisywaną jako główna cytokina biorąca udział w patogenezie choroby. Wyniki badań wykazały skuteczność i bezpieczeństwo leku, który efektywnie redukuje nasilenie objawów chorobowych i częstość zaostrzeń oraz poprawia ocenę jakości życia badanych.
Półpasiec (herpes zoster – HZ) jest wywoływany przez wirusa ospy wietrznej (Varicella zoster virus – VZV). Po przebyciu ospy wietrznej i zagojeniu się zmian skórnych wirus w formie nieaktywnej pozostaje w organizmie przez wiele lat i w niektórych przypadkach ponownie dochodzi do jego uaktywnienia, co objawia się wykwitami półpaśca na skórze. Dolegliwości bólowe towarzyszą wykwitom przez cały okres ich utrzymywania się, najczęściej przez cztery tygodnie, nawet do trzech miesięcy. Jednym z bardziej przykrych dla pacjenta powikłań po przebytym półpaścu jest neuralgia popółpaścowa (PHN). Jest to ból utrzymujący się po wygojeniu się zmian skórnych lub ból pojawiający się ponownie w lokalizacji półpaśca. Jest on zazwyczaj jednostronny, ograniczony do przebiegu jednego lub kilku nerwów obwodowych albo gałęzi nerwu trójdzielnego. Ból w przypadku PHN ma charakter palący, piekący, kłujący, niekiedy strzelający (cechy bólu neuropatycznego). W miejscu zmian skórnych dochodzi także do zaburzeń czucia o typie alodynii (ból prowokowany przez słabe bodźce dotykowe), hiperalgezji (nadwrażliwość na bodźce mechaniczne i termiczne) lub hipoestezji (osłabienie czucia dotyku i temperatury). PHN występuje u 9–14% chorych, którzy przebyli półpasiec. Choroba częściej występuje u osób starszych – objawy PHN wykazuje 50% chorych na półpasiec do 60. roku życia i 75% chorych na półpasiec po 70. roku życia. Przyczyna wystąpienia PHN nie jest do końca poznana. U jednego pacjenta mogą współistnieć ze sobą różne mechanizmy powstawania bólu. Dolegliwości i charakter bólu mogą się zmieniać w czasie trwania choroby.
Dermatoskopia jest metodą obrazowania zmian skórnych za pomocą dermatoskopu. Jest on złożony ze źródła światła oraz układu optycznego, co pozwala na powtórzenie zmiany i ocenę struktur niewidocznych nieuzbrojonym okiem. Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie wzorców i struktur widocznych w obrazie dermatoskopowym zmian melanocytarnych. W celu ułatwienia ich implementacji w codziennej praktyce przedstawiono jedne z najczęściej używanych algorytmów diagnostycznych: siedmiopunktową skalę i prognozę bez barwnika. Algorytmy diagnostyczne są pomocne w szybszej nauce dermatoskopii i podejmowaniu decyzji terapeutycznych. Jednak wiążą się one z ograniczeniami i nie znajdują zastosowania w każdej sytuacji klinicznej. Ich stosowanie wiąże się ze wzrostem czułości kosztem spadku specyficzności.