Autor: Anna Tekielak

Trądzik zwyczajny (acne vulgaris) jest jedną z najczęstszych dermatoz zapalnych, dotykającą zarówno młodzież, jak i osoby dorosłe, istotnie wpływającą na jakość życia pacjentów. Patogeneza choroby jest wieloczynnikowa i obejmuje nadmierną produkcję łoju, zaburzenia rogowacenia ujść mieszków włosowo-łojowych, kolonizację Cutibacterium acnes oraz reakcję zapalną. Leczenie miejscowe stanowi podstawową formę terapii w łagodnych i umiarkowanych postaciach trądziku. Szczególne znaczenie mają retinoidy i nadtlenek benzoilu, które poprzez działanie komedolityczne, keratolityczne, przeciwzapalne i przeciwbakteryjne pozwalają na skuteczną kontrolę choroby. Antybiotyki miejscowe powinny być stosowane krótkotrwale i wyłącznie w terapii skojarzonej. Kluczową rolę odgrywa edukacja pacjenta dotycząca zasad aplikacji, pielęgnacji skóry i możliwych działań niepożądanych, co zwiększa adherence i skuteczność terapii. Uwzględnienie aspektów ekonomicznych oraz prostoty schematów leczenia sprzyja długoterminowej skuteczności i poprawie jakości życia chorych.

Ektoina to naturalny aminokwas produkowany przez mikroorganizmy ekstremofilne, wykazujący silne właściwości ochronne i przeciwzapalne. Dzięki zdolności stabilizacji błon komórkowych i redukcji stresu oksydacyjnego, znajduje zastosowanie w leczeniu chorób skóry o podłożu zapalnym. Celem niniejszego artykułu było podsumowanie aktualnych danych klinicznych dotyczących skuteczności i bezpieczeństwa miejscowego stosowania ektoiny w terapii dermatoz zapalnych. Przeprowadzono przegląd literatury z baz PubMed i Scopus, obejmujący badania opublikowane do 2010 roku włącznie. Badania potwierdziły korzystny wpływ ektoiny na objawy kliniczne atopowego zapalenia skóry, cheilitis, polekowego zapalenia skóry oraz radiodermatitis. Stwierdzono redukcję rumienia, świądu i TEWL, poprawę jakości życia oraz dobrą tolerancję terapii. Preparaty z ektoiną były dobrze tolerowane zarówno przez dzieci, jak i dorosłych pacjentów. Ektoina jest skutecznym i bezpiecznym składnikiem wspierającym leczenie dermatoz zapalnych, szczególnie w populacji pediatrycznej. Może stanowić alternatywę lub uzupełnienie konwencjonalnych terapii przeciwzapalnych.

Terapia fotodynamiczna (PDT) reprezentuje nowoczesne podejście we współczesnej medycynie, oferując nieinwazyjną opcję leczenia różnych schorzeń w wielu dziedzinach medycyny. W dermatologii PDT zyskała uznanie ze względu na swoją skuteczność w leczeniu chorób skóry, takich jak rogowacenie słoneczne i niektóre rodzaje raka skóry. Mechanizm PDT polega na miejscowym lub ogólnoustrojowym podaniu związku światłoczułego znanego jako fotouczulacz. Cząsteczki fotouczulacza preferencyjnie gromadzą się w tkankach patologicznych. Po wystawieniu na działanie światła o określonej długości fali fotouczulacz pochłania energię świetlną, co prowadzi do generowania reaktywnych form tlenu i innych cząsteczek cytotoksycznych. Ten miejscowy efekt cytotoksyczny powoduje selektywne niszczenie komórek nieprawidłowych lub nowotworowych i oszczędza zdrowe tkanki. Jedną z kluczowych zalet PDT jest jej stosunkowo dobra tolerancja przez pacjentów, wynikająca z łagodnego charakteru terapii i korzystnych efektów kosmetycznych. W porównaniu z tradycyjnymi terapiami chirurgicznymi lub ogólnoustrojowymi PDT często prowadzi do zmniejszenia skutków ubocznych i krótszego czasu rekonwalescencji, co czyni ją satysfakcjonującą dla pacjentów. Terapia fotodynamiczna nadal ewoluuje i poszerza swoją rolę w różnych dyscyplinach medycznych, ponieważ oferuje wszechstronną i skuteczną metodę leczenia szerokiego zakresu chorób i schorzeń.

Trądzik jest najczęstszą chorobą zapalną skóry w okresie dojrzewania. Choroba ta dotyka od 80 do nawet 100% osób w wieku 11–30 lat, zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Zmiany trądzikowe najczęściej lokalizują się na twarzy, plecach, klatce piersiowej, ale mogą też występować na pośladkach lub kończynach. Leczenie trądziku powinno obejmować dwie fazy: leczenia oraz podtrzymującą. Składniki stosowane w dermokosmetykach działają na różne szlaki patogenetyczne powstawania zmian i mogą być stosowane jako opcja leczenia podtrzymującego. Produkty do stosowania miejscowego są również stosowane do makijażu zniekształconej skóry i mają na celu poprawę jej wyglądu. Omówienie pielęgnacji i przekazanie instrukcji co do stosowanych kosmetyków w terapii uzupełniającej trądziku poprawia efekty terapii i jakość życia pacjentów. Dodatkowo korzystanie z odpowiednich dermokosmetyków zwiększa przestrzeganie zaleceń odnośnie do leczenia farmokologicznego i poprawia jego skuteczność. Dermokosmetyczna pielęgnacja skóry w terapii komplementarnej leczenia trądziku może przyczynić się do lepszych wyników klinicznych oraz poprawić przestrzeganie zaleceń przez pacjenta.