Autor: Aleksandra Kośny

Łojotokowe zapalenie skóry (ŁZS) to przewlekła, nawracająca dermatoza zapalna, występująca głównie u młodych dorosłych, małych dzieci i osób z obniżoną odpornością. Choroba dotyczy miejsc bogatych w gruczoły łojowe, takich jak skóra głowy, twarz i klatka piersiowa. U niemowląt ma łagodny i samoograniczający się przebieg, natomiast u dorosłych może przybierać postać przewlekłą. W patogenezie kluczową rolę odgrywają grzyby Malassezia, nadmierna produkcja sebum i odpowiedź zapalna organizmu. Choroba częściej dotyka osoby z niedoborami odporności, chorobami neurologicznymi i depresją. Diagnostyka opiera się głównie na obrazie klinicznym, w trudniejszych przypadkach mogą być pomocne badania histopatologiczne i dermatoskopia. W leczeniu najczęściej stosuje się miejscowe preparaty przeciwgrzybicze, kortykosteroidy i inhibitory kalcyneuryny. W ciężkich przypadkach wdraża się leczenie ogólnoustrojowe (leki przeciwgrzybicze, izotretynoinę). Kluczowa jest odpowiednia pielęgnacja skóry i długoterminowa kontrola nawrotów.

Atopowe zapalenie skóry stanowi poważny problem w społeczeństwie ze względu na częstość jego występowania, fakt, że dotyka osób w każdym wieku, a także przewlekły, nawrotowy przebieg. Zmiany chorobowe pod postacią wyprysku z towarzyszącym nasilonym świądem mogą istotnie obniżać jakość życia, wpływając na stan skóry, samopoczucie, zdolność do codziennego funkcjonowania, w tym do pracy, nauki, snu i relacji międzyludzkich. Patogeneza choroby obejmuje wzajemnie na siebie oddziałujące zaburzenia bariery naskórkowej, czynniki genetyczne i zaburzenia immunologiczne. Te ostatnie stanowią podstawę do tworzenia nowoczesnych metod leczenia, ponieważ mimo dostępności wielu opcji terapeutycznych cały czas pojawiają się trudności w dobraniu skutecznej, bezpiecznej dla pacjenta terapii. Dostępnych jest już kilka leków biologicznych skierowanych przeciwko interleukinom 13 i 4, a także inhibitorów ścieżki kinaz janusowych (anty-JAK), które możemy dobierać u pacjentów w zależności od przebiegu choroby, wieku, predyspozycji osobniczych, tak aby terapia była jak najbardziej spersonalizowana i działała na konkretny mechanizm chorobowy, zmniejszając ryzyko działań niepożądanych. W ostatnim czasie zakończyły się badania III fazy dotyczące lebrikizumabu – monoklonalnego przeciwciała IgG4, o wysokim powinowactwie, które selektywnie wiąże się z IL-13, opisywaną jako główna cytokina biorąca udział w patogenezie choroby. Wyniki badań wykazały skuteczność i bezpieczeństwo leku, który efektywnie redukuje nasilenie objawów chorobowych i częstość zaostrzeń oraz poprawia ocenę jakości życia badanych.