Autor: Małgorzata Mazur

U pacjentów chorych na atopowe zapalenie skóry (AZS) stwierdza się defekt bariery skórnej, który objawia się zwiększoną suchością skóry, nasileniem świądu, zwiększoną wrażliwością na czynniki drażniące i alergizujące oraz skłonnością do rozwoju stanu zapalnego. Wszystkie te czynniki mogą być przyczyną zaostrzeń choroby. Dlatego też terapia AZS powinna obejmować zarówno metody przywracające zaburzone funkcje bariery naskórkowej za pomocą odpowiednio dobranych emolientów, jak i zalecenia ograniczające objawy chorobowe poprzez stosowanie leków miejscowych i ogólnych. Terapia AZS powinna mieć na celu osiągnięcie jak najdłuższych okresów remisji, zapobieganie zaostrzeniom i powikłaniom choroby, korzystny wpływ na jakość życia pacjentów i ich rodzin. Praca ma na celu przedstawienie aktualnych zasad leczenia choroby.

Blizny są widocznymi następstwami urazów, oparzeń, operacji lub stanów zapalnych skóry. Mogą wywoływać u pacjenta niepokój z powodu ich nieestetycznego wyglądu oraz zgłaszanych czasem dolegliwości bólowych czy świądu. Blizny są bardzo częstym problemem klinicznym, wymagającym włączenia odpowiednich metod leczniczych. Terapia blizn ma na celu uzyskanie poprawy, która wiąże się bezpośrednio z korzystnym oddziaływaniem na aspekt psychologiczny i społeczny pacjentów. W sprzedaży jest wiele produktów zapobiegających powstawaniu blizn lub służących ich poprawie, ale ich skuteczność nie jest jednoznaczna. W artykule przedstawiono wybrane możliwości terapii blizn przy zastosowaniu środków do leczenia miejscowego.

Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest częstą, zapalną chorobą skóry, rozpoznawaną głównie w okresie dziecięcym. Według danych literaturowych AZS dotyczy 2–10% osób dorosłych i 15–30% populacji dziecięcej. Jak wiadomo, etiopatogeneza AZS jest bardzo złożona (poza czynnikami genetycznymi, które warunkują szereg zaburzeń w strukturze i funkcji bariery naskórkowej oraz odpowiedzi immunologicznej, istotne są czynniki środowiskowe). W ostatnim czasie podkreśla się również rolę zaburzeń w zakresie mikroflory skóry chorych na AZS (tzw. mikrobiomu skóry). Jak wiadomo, skład mikrobiomu skóry pacjentów z AZS jest zdecydowanie inny niż u osób zdrowych i zmienia się znacząco w okresie zaostrzenia stanu zapalnego [1, 2]. Artykuł ma na celu przedstawienie danych dotyczących nieprawidłowości bariery skórnej w atopowym zapaleniu skóry (AZS) oraz możliwości zastosowania terapii wpływających na poprawę jej budowy i funkcji.

Choroby bakteryjne skóry (infekcje pierwotne i wtórne) to częsty problem w codziennej praktyce dermatologicznej. Do pierwotnych chorób infekcyjnych skóry zalicza się m.in. liszajec zakaźny, zapalenie mieszków włosowych, czyraki, różę, różycę, łupież rumieniowy, niesztowice bakteryjne. Do wtórnych natomiast zalicza się m.in. wtórnie zainfekowane rany lub wtórnie zainfekowane dermatozy, np. atopowe zapalenie skóry czy kontaktowe zapalenie skóry. W leczeniu chorób bakteryjnych skóry stosuje się antybiotyki ogólnoustrojowe lub miejscowe, zależnie od rozległości procesu chorobowego. Zalecane jest stosowanie antybiotykoterapii zgodnie z antybiogramem, możliwe jest również zastosowanie antybiotykoterapii empirycznej bazującej na klinicznym rozpoznaniu choroby oraz doborze odpowiedniego środka leczącego. Analizując czynniki decydujące o wyborze danej substancji leczniczej konieczne jest przypomnienie lekarzom zakresu działań często zalecanych środków zewnętrznych (mupirocyny, kwasu fusydynowego oraz 2% maści chloramfenikolowej). Praca ma na celu przybliżenie skuteczności tych leków i bezpieczeństwa ich stosowania, z uwzględnieniem coraz częściej obserwowanego ryzyka lekooporności.

Łuszczyca jest przewlekłą nawrotową zapalną chorobą skóry dotykającą 2–4% populacji. Przebieg choroby może być łagodny, umiarkowany lub ciężki, wymagający włączenia intensywnych terapii ogólnych. Metotreksat (MTX) jest lekiem znanym w lecznictwie dermatologicznym od lat 50. XX w., zalecanym w leczeniu umiarkowanych i ciężkich postaci łuszczycy pospolitej oraz łuszczycowego zapalenia stawów. Leczenie MTX, mimo wielu lat stosowania, nadal budzi wiele pytań i kontrowersji, szczególnie dotyczących schematów dawkowania oraz możliwej toksyczności i działań niepożądanych. W terapii stosuje się różne drogi podania leku, z czego najczęściej zastosowanie ma droga doustna (tabletki i syrop) oraz podskórna (iniekcje). Pacjentowi należy wytłumaczyć zasady stosowanego leczenia oraz umożliwić regularne wizyty kontrolne, wraz z monitorowaniem badań laboratoryjnych.