Skóra noworodka i niemowlęcia – budowa, funkcje, zasady prawidłowej pielęgnacji, również w okresie zimowym

Wstęp

Noworodki urodzone o czasie w chwili urodzenia mają właściwą funkcję bariery skórnej chroniącą przed utratą wody i zapobiegającą przezskórnemu wchłanianiu szkodliwych czynników. Także naskórek wydaje się w pełni zróżnicowany. Bliższe badanie ujawnia jednak subtelne różnice między skórą niemowląt i dorosłych, które mogą prowadzić do zauważalnych różnic funkcjonalnych. Skóra noworodka po urodzeniu jest bardziej sucha w porównaniu ze skórą dorosłych. Jednak w pierwszym miesiącu życia warstwa rogowa naskórka szybko dostosowuje się do zmieniających się wpływów środowiska i różnica w nawodnieniu warstwy rogowej ulega odwróceniu, co prowadzi do zwiększonego nawilżenia skóry u starszych niemowląt w porównaniu ze skórą dorosłych. W miarę jak skóra staje się bardziej nawilżona, początkowo szorstki naskórek się wygładza [1]. 
Wcześniaki również doświadczają poważnych zmian po urodzeniu i ​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​są bardziej wrażliwe na czynniki środowiskowe. W tym okresie rozwoju bariery naskórkowej wcześniaki są narażone na dodatkowe uszkodzenia skóry z powodu rutynowych czynności pielęgnacyjnych oraz zwiększonej przepuszczalności skóry dla czynników egzogennych. 

Parametry skóry noworodka i niemowlęcia

Poziom sebum
Poziom sebum w pierwszym tygodniu życia noworodka jest wysoki ze względu na silną androgenną stymulację jego wydzielania. Natomiast skóra niemowlęcia zawiera mniej lipidów w porównaniu ze skórą osób dorosłych [2]. 

Melanina
W porównaniu do dorosłych niemowlęta mają niższe stężenie melaniny w skórze wystawionej na działanie słońca. Dlatego też ich skóra jest bardzo podatna na oparzenia słoneczne. Należy pamiętać, iż nadmierna ekspozycja na światło słoneczne w dzieciństwie jest silnie związana z rozwojem czerniaka w przyszłości. Rodzice muszą mieć świadomość, jak ważna jest ochrona przeciwsłoneczna niemowląt i dzieci [2].

Nawilżenie
Skóra noworodka i niemowlęcia ma mniejszą zdolność zatrzymywania wody w skórze w porównaniu ze skórą osób dorosłych, jednocześnie ma wyższy wskaźnik wchłaniania wody. Stężenie NMF jest niższe u niemowląt niż u osób dorosłych. Stwierdzono, że skóra noworodków ma również mniejsze nawilżenie powierzchni skóry i zwiększoną utratę wody w porównaniu ze skórą niemowląt w wieku od jednego do sześciu miesięcy [2, 3]. Woda z głębszych warstw naskórka przemieszcza się w górę, aby nawodnić komórki warstwy rogowej naskórka, a następnie jest tracona przez parowanie. Zawartość wody w naskórku jest niezbędna do zapobiegania wysuszaniu skóry i utrzymaniu plastyczności.

pH
Poziomy pH skóry niemowląt są wyższe w porównaniu ze skórą dorosłych. Noworodki mają alkaliczną powierzchnię skóry (6,34–7,5) w zależności od umiejscowienia anatomicznego. W ciągu kilku tygodni pH powierzchni skóry staje się podobne do poziomów obserwowanych u dorosłych. W zakwaszanie powierzchni skóry zaangażowane są mechanizmy egzogenne i endogenne (np. wytwarzanie wolnych kwasów tłuszczowych, produkcja mleczanu w gruczołach potowych, hydroliza trójglicerydów łojowych). W ciągu pierwszych dwóch tygodni życia pH powierzchni skóry spada do ok. 5, co jest zbliżone do pH powierzchni skóry wieku dorosłego (4,0–6,7) [2, 4]. 

Układ odpornościowy skóry
Skóra jest uważana za pierwszą obronę wrodzonego...