Zaburzenia bariery naskórkowej u chorych na atopowe zapalenie skóry a terapia miejscowa

Wiadomości dermatologiczne

Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest częstą, zapalną chorobą skóry, rozpoznawaną głównie w okresie dziecięcym. Według danych literaturowych AZS dotyczy 2–10% osób dorosłych i 15–30% populacji dziecięcej. Jak wiadomo, etiopatogeneza AZS jest bardzo złożona (poza czynnikami genetycznymi, które warunkują szereg zaburzeń w strukturze i funkcji bariery naskórkowej oraz odpowiedzi immunologicznej, istotne są czynniki środowiskowe). W ostatnim czasie podkreśla się również rolę zaburzeń w zakresie mikroflory skóry chorych na AZS (tzw. mikrobiomu skóry). Jak wiadomo, skład mikrobiomu skóry pacjentów z AZS jest zdecydowanie inny niż u osób zdrowych i zmienia się znacząco w okresie zaostrzenia stanu zapalnego [1, 2]. Artykuł ma na celu przedstawienie danych dotyczących nieprawidłowości bariery skórnej w atopowym zapaleniu skóry (AZS) oraz możliwości zastosowania terapii wpływających na poprawę jej budowy i funkcji.

Nienaruszona, zdrowa bariera skórna jest pierwszą linią obrony przed różnymi czynnikami zewnętrznymi (m.in. drobnoustrojami, substancjami drażniącymi i alergenami). Naskórek pacjentów z AZS charakteryzuje się upośledzeniem bariery ochronnej, a co za tym idzie – ma on zwiększoną podatność na reakcje uczuleniowe, a także na zaburzenia kolonizacji drobnoustrojów i skłonność do infekcji. Przy współczesnym stylu życia bariera naskórkowa musi sprostać wielu wyzwaniom, którymi są m.in.: zanieczyszczenia środowiska, częste zabiegi higieniczne (kąpiele, stosowanie środków kosmetycznych) czy choćby przebywanie w klimatyzowanych, suchych i ogrzewanych pomieszczeniach. Wszystkie te czynniki środowiskowe mogą sprzyjać upośledzeniu bariery naskórkowej (nawet u osób zdrowych), sprzyjając pojawianiu się zmian wypryskowatych [3, 4]. W 1999 r. Elias i Taieb jako pierwsi zwrócili uwagę na problem zaburzenia struktury i funkcji bariery naskórkowej jako pierwotnego zjawiska inicjującego rozwój objawów AZS [5]. Jak wiadomo, zaburzenia te ułatwiają penetrację alergenów środowiskowych przez skórę i następnie sprzyjają rozwojowi zmian alergicznych [6, 7]. 
Defekt bariery naskórkowej, stwierdzany u pacjentów z AZS, polega na występowaniu wielu nieprawidłowości w składzie i czynności naskórka. Klinicznie objawia się to nadmierną przeznaskórkową utratą wody, zwiększoną suchością skóry, obniżonym progiem świądu, zwiększoną wrażliwością na czynniki drażniące lub alergizujące oraz wyraźną skłonnością do rozwoju stanu zapalnego. Wszystkie te czynniki mogą być przyczyną zaostrzeń choroby. W warstwie rogowej naskórka występuje też naturalny czynnik nawilżający (NMF), w skład którego wchodzą aminokwasy, białka i mocznik. Niedobór mocznika w skórze atopowej również przyczynia się do zwiększonej przeznaskórkowej utraty wody i tym samym sprzyja suchości skóry. W AZS występują rów...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • Roczną prenumeratę kwartalnika "Wiadomości dermatologiczne"
  • Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma
  • Zniżki w konferencjach organizowanych przez redakcję
  • ...i wiele więcej!

Przypisy