Trudności w zakresie diagnostyki różnicowej zmian skórnych o morfologii wyprysku – opis przypadku

Wprowadzenie

Dermatofity to grzyby, które rozwijają się zwłaszcza w zrogowaciałych tkankach organizmu człowieka (np. skóra, włosy, paznokcie) i mogą prowadzić do rozwoju objawów zakażenia w ich obrębie. W ostatnich latach w piśmiennictwie medycznym pojawiało się coraz więcej opisów, jak również szerokich analiz przypadków rozwijającej się grzybicy głębszych warstw skóry (skóra właściwa oraz tkanka podskórna). Dotyczyło to zwłaszcza osób ze współistniejącą cukrzycą, z zaburzeniami odporności bądź poddawanych leczeniu immunosupresyjnemu. 
Podział dermatofitów z uwzględnieniem ich rodzaju obejmuje: Trichophyton, Epidermophyton, Microsporum, Arthroderma, Lopophyton, Nannizzia, Ctenomyces, Guarromyces oraz Paraphyton [1, 2]. W zależności od źródła rozprzestrzeniania się zakażenia grzybicze są klasyfikowane jako antropofilne, zoofilne oraz geofilne [3]. Najczęściej spotykanym rodzajem grzybicy jest grzybica stóp, a dominującymi rodzajami grzybów wywołujących tę infekcję są T. rubrum, T. mentagrophytes i Epidermophyton floccosum. Następnie przy uwzględnieniu lokalizacji zmian skórnych w kolejności malejącej występują grzybice: paznokci, tułowia, rąk i skóry głowy.
T. rubrum jest najczęstszym czynnikiem etiologicznym wywołującym grzybicę skóry gładkiej, gdyż odpowiada za 80–90% wszystkich zakażeń.
Oprócz wspomnianych rodzajów grzybów zakażenia wywołują m.in. M. canis, T. interdigitale, T. verrucosum, T. violaceum, T. concentricum, M. audouinii, M. gypseum, T. erinaceid, T. equinum, T. schoenleinii, M. gallinae oraz M. fulvum [4–13].
Obraz kliniczny grzybicy skóry gładkiej nie zawsze bywa jednoznaczny, co może być powodem błędnych rozpoznań klinicznych. W przypadku konieczności przeprowadzenia diagnostyki różnicowej zmian skórnych o morfologii wyprysku konieczna jest często ocena mykologiczna, która okazuje się w niektórych przypadkach niemożliwa z przyczyn technicznych (brak dostępu do pracowni mykologicznej w niektórych rejonach Wielkopolski).

Opis przypadku

Pacjentka, lat 72, została przyjęta na oddział kliniczny dermatologii w celu diagnostyki dość dobrze odgraniczonych zmian skórnych o charakterze rumieniowo-naciekowym, zlokalizowanych w obrębie skóry twarzy, przedramion, barków, okolic podpiersiowych, pleców, pachwin oraz po stronie wyprostnej podudzi (zdj. 1–4). Ponadto pacjentka prezentowała zmiany w obrębie płytek paznokciowych stóp, które charakteryzowała hiperkeratoza, zmętnienie, zażółcenie oraz kruchość. Pacjentka zgłaszała uogólniony świąd skóry o nieznacznym nasileniu. Według relacji chorej pierwsze objawy kliniczne pojawiły się w obrębie płytek paznokciowych stóp oraz symetrycznie w obrębie skóry pięt ok. dwóch lat przed hospitalizacją. Lekarz pierwszego kontaktu skierował pacjentkę do dermatologa.
Klinicznie rozpoznano grzybicę stóp, pobrano materiał do badania mykologicznego i włączono leczenie przeciwgrzybicze (krem z bifonazolem oraz mocznikiem). Mimo iż wynik badania mykologicznego bezpośredniego wraz z przeprowadzoną hodowlą był ujemny, nastąpiła nieznaczna poprawa. Po trzech miesiącach leczenia pojawiły się dodatkowo zmiany o charakterze wyprysku w obrębie skóry podudzi oraz mał...