Trudno gojące się rany i oparzenia – regeneracja komórek i procesy naprawcze

Trudno gojące się rany

Rana trudno gojąca się to rana, w której proces gojenia zatrzymał się przez pewien czas na jednym z etapów i nie postępuje [1]. Rana przewlekła to rana, która nie przeszła uporządkowanego i terminowego procesu gojenia [1]. Jedni autorzy za ranę przewlekłą uznają ubytek, który nie wygoił się w przeciągu 4–6 tygodni, inni zaś wydłużają tę granicę do 6–8 tygodni [2]. Szacuje się, że rany przewlekłe występują u 1–1,5% całej populacji, ok. 3% populacji powyżej 60. roku życia i 15% w wieku starczym [3]. Problem trudno gojących się ran dotyczy ok. 20 mln ludzi na całym świecie [2]. Na proces gojenia wpływa nie tylko etiopatogeneza rany i jej lokalizacja, ale także wiek, stan zdrowia pacjenta i choroby współistniejące. 
Najczęściej występującymi ranami przewlekłymi są owrzodzenia, odleżyny oraz stopa cukrzycowa [1]. Z owrzodzeń ponad 80% to owrzodzenia żylne powstające na tle niewydolności żylnej, zakrzepicy żył głębokich czy nieleczonych żylaków [4]. Owrzodzenia na tle niedokrwiennym stanowią 14%. Owrzodzenia mogą powstać również podczas nieprawidłowego gojenia się rany po przebytym urazie, w przebiegu piodermii zgorzelinowej, zatorów spowodowanych przez cholesterol, zespołu antyfosfolipidowego, kalcyfikacji w przewlekłej niewydolności nerek, necrobiosis lipoidica, różnych postaci zapalenia tkanki podskórnej, schorzeń hematologicznych, autoimmunologicznych [5]. 
Owrzodzenie żylne zwykle lokalizuje się w dolnej części podudzi, ma nieregularne brzegi, tendencję do obfitego wysięku i towarzyszącą siatkę naczyniową na obwodzie. Skóra wokół owrzodzenia zwykle jest zaczerwieniona, co wskazuje na toczący się proces zapalny [4]. 
Świeże owrzodzenia będące następstwem przewlekłej niewydolności żylnej zazwyczaj są małe i powierzchowne, jednak wraz z przewlekłym przebiegiem choroby powstają owrzodzenia rozległe oraz głębokie [4]. U wielu pacjentów choroba utrzymuje się przez wiele lat i charakteryzuje się występowaniem częstych nawrotów, a leczenie jest kosztowne i długotrwałe. Wymaga terapii skojarzonej zarówno przyczynowej, jak i miejscowej – kompresjoterapia, oczyszczanie ow...