Wstęp
Atopowe zapalenie skóry (AZS) to przewlekła i nawrotowa choroba zapalna skóry, która dotyka ok. 20% dzieci i młodzieży oraz od 5 do 10% dorosłych. Dolegliwości towarzyszące AZS, takie jak dokuczliwy świąd, znaczna suchość i bolesność skóry oraz zaburzenia snu, znacznie obniżają jakość życia pacjentów oraz ich rodzin [1].
POLECAMY
W patogenezie AZS równolegle do defektu bariery naskórkowej i zaburzeń hemostazy mikrobioty skóry występują mechanizmy immunologiczne. Jednym z wielu elementów podłoża molekularnego AZS jest zjawisko nasilenia różnicowana limfocytów CD4 do linii Th2, co skutkuje nadprodukcją cytokin, m.in. IL-4, IL-5 oraz IL-13. W następstwie dochodzi do zwiększonej syntezy przeciwciał IgE oraz eozynofilów w krwi obwodowej oraz tkankach. Istotnym czynnikiem jest również nadmierna aktywność cytokin wydzielanych przez limfocyty Th17, Th22, Th1 oraz cytokin pochodzących bezpośrednio z uszkodzonego naskórka (IL-33, TSLP, IL-25) [2].
Leczenie atopowego zapalenia skóry
Podstawą terapii AZS jest odbudowa funkcji bariery skórnej poprzez regularną (co najmniej dwa–trzy razy dziennie) aplikację emolientu oraz odpowiednią pielęgnację skóry. W miejscowym leczeniu przeciwzapalnym stosuje się preparaty glikokortykosteroidowe (GKS) oraz inhibitory kalcyneuryny (mIK). By zwiększyć bezpieczeństwo i skuteczność terapii, wskazane jest naprzemienne stosowanie miejscowych GKS z emolientami. Na okolicę twarzy, anogenitalną oraz fałdów skóry należy aplikować mIK, które wykazują efekt immunomodulujący oraz poprawiają funkcję bariery naskórkowej. Postęp w leczeniu AZS przyniosła terapia proaktywna (długotrwała, przerywana terapia stosowana w trakcie remisji w rejonach skóry, gdzie zwykle występuje wyprysk). Wykazuje ona redukcję liczby zaostrzeń oraz skrócenie sumarycznego czasu terapii w stosunku do leczenia wyłącznie zaostrzeń [3].
Leczenie systemowe jest wskazane w przypadkach ciężkiego AZS oraz przy braku poprawy po terapii miejscowej. W przypadkach współistnienia z innymi chorobami atopowymi rekomendowane są leki przeciwhistaminowe II generacji. Gdy przebieg AZS jest uogólniony i oporny na terapię miejscową, wskazane jest włączenie leczenia ogó...