Sucha skóra jako trudny problem kliniczny

Możliwości leczenia suchej skóry

Emolienty 

Zgodnie z obowiązującą definicją emolienty to emulsje składające się z wody i lipidów (woda w oleju [W/O] lub olej w wodzie [O/W]), które działają w celu uwodnienia korneocytów poprzez uzupełnienie zawartości środowiska zewnątrzkomórkowego związkami wiążącymi wodę oraz substancjami lipidowymi. Prowadzi to do ograniczenia przeznaskórkowej utraty wody (transepidermal water loss – TEWL) [1–3] oraz poprawy funkcji bariery skórnej [4]. Stosowanie emolientów zostało uznane za terapię pierwszego rzutu w leczeniu zarówno suchości skóry, jak i świądu związanego z dysfunkcją bariery skórnej [4, 5]. Emolienty mogą zawierać składniki uzupełniające o właściwościach przeciwświądowych, które są ukierunkowane na wiele istotnych elementów szlaku związanego z rozwojem i przewodzeniem uczucia świądu skóry [6]. 

W obrębie skóry duże znaczenie ma układ endokannabinoidowy, który odgrywa rolę regulacyjną w proliferacji, różnicowaniu i uwalnianiu szeregu cytokin prozapalnych [7]. Dodanie do składu emolientu elementu szlaku endokannabinoidowego, takiego jak N-palmitoiloetanoloamina, może zmniejszyć uczucie świądu skóry poprzez zwiększenie zawartości lipidów w barierze skórnej [3, 8, 9]. 

Niektóre emolienty mogą charakteryzować się właściwościami znieczulającymi. Takim przykładem jest polidokanol, będący eterem glikolu polietylenowego laurylu. Kluczowe mediatory obwodowe i obwody nerwowe zaangażowane w świąd. Pomimo wieloletniego stosowania polidokanolu w preparatach emolientowych przeprowadzono tylko dwa badania w warunkach próby podwójnie ślepej w zakresie jego skuteczności klinicznej. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, że polidokanol ogranicza świąd skóry podczas 30-minutowego okresu testowego, nie wpływając w istotnym stopniu na świąd histaminozależny [10]. Może to wyjaśniać skuteczność kliniczną polidokanolu terapii atopowego zapalenia skóry (AZS), w przypadku którego świąd skóry jest uważany za zależny nie od histaminy, lecz od wpływu na pobudzany proteazą receptor 2 (protease-activated receptor – PAR2) [10]. 

W kolejnym, wspomnianym powyżej badaniu nasilenie świądu, wilgotność skóry, zawartość lipidów i pH skóry oceniano po aplikacji dwóch emolientów zawierających kwas mlekowy i rafinowany olej migdałowy z polidokanolem / bez polidokanolu po lewej i prawej stronie ciała [11]. 

Oba emolienty zmniejszyły istotnie uczucie świądu skóry i przywróciły integralność bariery skórnej już po pierwszym zastosowaniu preparatów, jak też po 14 dniach obserwacji.

Emolienty są dostępne w leczeniu suchości i świądu skóry w rozmaitych preparatach galenowych, jak np. balsamy, kremy i maści [12]. Preparaty płynne (np. aerozole) zawierają więcej wody niż lipidów, kremy zawierają lipidy, wodę i emulgator, a skład maści opiera się głównie na lipidach [12, 13]. Dobór odpowiedniego preparatu dla konkretnego pacjenta jest uzależniony od bardzo wielu czy...