Przewlekła terapia miejscowa w AZS

Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest często spotykanym schorzeniem w praktyce dermatologicznej, dlatego też znajomość etiopatogenezy choroby oraz zasad jej terapii jest istotna dla praktykującego lekarza. Jak wiadomo, celem leczenia AZS jest poprawa uszkodzonej funkcji bariery naskórkowej i utrzymanie jej na jak najlepszym poziomie, by osiągnąć długie okresy remisji. Prawidłowe zalecenia dla pacjenta powinny łączyć właściwą pielęgnację skóry z codziennym stosowaniem emolientów oraz okresowe leczenie przeciwzapalne przy jednoczesnym unikaniu kontaktu z alergenami i substancjami drażniącymi. Miejscowa terapia przeciwzapalna choroby opiera się na stosowaniu odpowiednio dobranych miejscowych glikokortykosteroidów (mGKS) (w monoterapii lub w połączeniu z miejscowymi lekami o działaniu przeciwbakteryjnym i/lub przeciwgrzybiczym) i/lub miejscowych inhibitorów kalcyneuryny (mIK) [1, 2].
Pacjenci chorujący na AZS mogą być w różnych grupach wiekowych, a nasilenie zmian i ich lokalizacja mogą być bardzo zróżnicowane. Szczególnej uwagi wymagają najmłodsi pacjenci – niemowlęta, u których zmiany skórne często lokalizują się na twarzy, skórze głowy, tułowiu i kończynach. Postępowanie terapeutyczne u tych chorych powinno się rozpocząć jak najwcześniej, aby zapobiec rozwojowi uszkodzenia bariery ochronnej skóry i ograniczyć przedostawanie się substancji wywołujących podrażnienie i rozwój stanu zapalnego [3].
Podstawą postępowania jest edukacja pacjentów i ich rodzin na temat prawidłowych działań profilaktycznych opartych m.in. na właściwej higienie i zasadach stosowania emolientów. Dokładne wytłumaczenie korzyści prowadzonych działań na pewno umożliwi osiągnięcie lepszego efektu terapii. 
Jeśli edukacja rodziców nie jest przeprowadzona prawidłowo, sięgają oni często po preparaty ziołowe, które uważają za bezpieczne i dobrze tolerowane. Jednak duże badanie epidemiologiczne, które przeprowadzono w USA, wykazały zwiększoną częstość występowania AZS u dzieci leczonych ziołami i innymi terapiami alternatywnymi [4].
Prawidłowe kąpiele powinny uwzględniać delikatne i szybkie oczyszczanie (kąpiel ≤5 min w temperaturze 27–30°C, z zastosowaniem substancji myjących „bez mydła”, emolientów do kąpieli, o pH 6) [5, 6]. Dodatkowo u niektórych chorych można zalecić stosowanie dwa razy w tygodniu kąpieli z podchlorynem sodu, co eliminuje swędzenie i redukuje ryzyko nadkażeń zmian skórnych, szczególnie związanych z kolonizacją Staphylococcus aureus [7]. 

Emolienty

Emolienty powinny być aplikowane bezpośrednio po umyciu skóry i jej delikatnym osuszeniu („złote pięć minut”), a w ciągu dnia – dwa–trzy razy (w zależności od potrzeb skóry pacjenta). Wiele badań klinicznych wykazało, że prawidłowo stosowane emolienty łagodzą objawy choroby, w tym świąd, rumień, pęknięcia naskórka i lichenizację, a tym samym zmniejszają częstość aplikacji leków miejscowych. Pielęgnacja skóry jest bard...