Kontaktowe zapalenie skóry (wyprysk kontaktowy) u dzieci

Kontaktowe zapalenie skóry (KZS), inaczej wyprysk kontaktowy to pojęcie, które określa zmiany o różnej etiologii: alergicznej i niealergicznej, rozwijające się na skutek kontaktu skóry z określonymi czynnikami wywołującymi. W populacji dziecięcej KZS uznaje się za częsty problem kliniczny. Zwykle dzieli się je na postać alergiczną i z podrażnieniami [1]. 

Warto zwrócić uwagę na pewne cechy fizjologii skóry dzieci, które predysponują do rozwoju KZS. Szacuje się, że pełna dojrzałość anatomiczna i czynnościowa skóry przypada na około 2.–3. r.ż., co przekłada się na obecność licznych odrębności rozwojowych w populacji dzieci najmłodszych. W porównaniu do osób dorosłych, skóra dzieci posiada cieńszą warstwę rogową, pozostałe warstwy podlegają natomiast stopniowemu procesowi ewolucji. Ponadto przezskórne przenikanie substancji jest znacznie większe niż w przypadku skóry dojrzałej i wynika z kilku przyczyn, w tym wyższego stosunku powierzchni skóry do masy ciała i większej gęstości mieszków włosowych. Niewątpliwie skóra pełni wiele istotnych funkcji, wśród których ochrona przed niekorzystnym wpływem czynników zewnętrznych wydaje się szczególnie istotna. Co więcej, skórę często określa się jako organ immunologiczny, gdyż posiada własny wykształcony układ odpornościowy, angażujący liczne wyspecjalizowane komórki, współpracujące w mediowaniu odpowiedzi odpornościowej. W przypadku populacji dzieci najmłodszych, mechanizmy odpornościowe nie są jeszcze w pełni wykształcone [2]. 

W tym artykule zostaną omówione dwie postaci KZS: alergiczny wyprysk kontaktowy lub alergiczne kontaktowe zapalenie skóry (allergic contact dermatitis, ACD) oraz wyprysk kontaktowy z podrażnienia lub kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia (irritant contact dermatitis, ICD). 

Alergiczny wyprysk kontaktowy lub alergiczne kontaktowe zapalenie skóry (allergic contact dermatitis, ACD) ACD określa się jako dwufazową reakcję nadwrażliwości, zgodnie z klasyfikacją według Gella i Coombsa, należącą do IV typu reakcji alergicznych [3]. W przeszłości uważano, że ACD jest chorobą osób dorosłych, a jej występowanie u dzieci jest rzadkością, głównie ze względu na niedojrzały...