Definicja i rola mikrobioty człowieka
Pod pojęciem mikrobioty człowieka należy rozumieć wspólnotę mikrobiologiczną ściśle dopasowaną do poszczególnych obszarów ludzkiego organizmu [1]. Termin mikrobiom, chociaż często stosowany zamiennie, ma nieco szersze i bardziej kompleksowe znaczenie, gdyż definiuje ogół genomu mikroorganizmów tworzących mikrobiotę. Co ciekawe, według niektórych źródeł mikrobiom to pojęcie uwzględniające także metabolity drobnoustrojów komensalnych, a nawet cechy danego środowiska wpływające na funkcjonalność mikrobioty [2].
Na potrzeby niniejszego artykułu terminy mikrobiota i mikrobiom są stosowane zamiennie.
POLECAMY
Wiadomo, że rola mikrobioty człowieka jest częściowo determinowana przez zajmowany obszar organizmu. Można wymienić trzy zasadnicze funkcje, jakie spełnia:
- konkurencyjne wykluczenie polegające na rywalizacji z patogenami o receptory komórkowe (niszę życiową), składniki odżywcze i pierwiastki; obejmuje bezpośrednie działanie antagonistyczne w stosunku do patogenów, m.in. poprzez wytwarzanie związków przeciwdrobnoustrojowych i obniżanie pH środowiska;
- wspomaganie funkcji barierowej zajmowanego obszaru ciała, a także jego ogólnej funkcjonalności, np. poprzez wpływ na proliferację komórek tworzących barierę (keratynocytów, enterocytów), sekrecję śluzu, wytwarzanie związków biologicznie czynnych, np. krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (ang. short-chain fatty acid – SCFA), aminokwasów, enzymów czy też w przypadku mikrobioty jelitowej – witamin B i K;
- interakcje z systemem immunologicznym i trzymanie go w ciągłej gotowości poprzez wpływ na lokalną syntezę sIgA, rozwój tolerancji immunologicznej, aktywność komórek odpornościowych, ekspresję receptorów rozpoznających wzorce patogenów (ang. pattern recognition receptor – PRR) czy też wpływ na profil wytwarzanych cytokin i białek przeciwdrobnoustrojowych [1, 3].
Kształtowanie i czynniki wpływające na mikrobiom człowieka
Chociaż niektóre źródła wskazują, że kształtowanie mikrobiomu zaczyna się jeszcze w okresie prenatalnym, najbardziej krytyczna kolonizacja ludzkiego organizmu z...