Trądzik ludzi dorosłych – obraz kliniczny, leczenie

Wiadomości dermatologiczne

Trądzik ludzi dorosłych to długo trwająca choroba o niekontrolowanych zaostrzeniach i nieprzewidywalnych nawrotach, a w związku z tym o dużym ryzyku terapeutycznym. Jej objawy towarzyszą pacjentom przez wiele lat dorosłego życia. Choroba dotyczy statystycznie częściej kobiet niż mężczyzn. Etiologia powstawania zmian trądzikowych u dorosłych jest złożona i stanowi wynik szkodliwego działania szeregu czynników. Najczęstszym z nich są zaburzenia gospodarki hormonalnej, lecz to niejedyna przyczyna tej przypadłości. Choroba może się pojawić również z powodu stresu lub niewłaściwej pielęgnacji skóry (nieodpowiedni dobór kosmetyków, zwłaszcza kolorowych). Z zagadnieniem złej pielęgnacji skóry nierozerwalnie wiąże się temat skóry wrażliwej – niezwykle istotnej i nadal niedocenianej cechy trądziku ludzi dorosłych. Skóra wrażliwa to taka, która reaguje podrażnieniem powodowanym przez leczenie miejscowe oraz większość kosmetyków i którą obserwuje się u blisko 60% osób chorujących na trądzik. Z tego powodu choroba bywa oporna na leczenie. Przebieg terapii jest uzależniony od postaci choroby, ale za najbardziej skuteczne uznaje się terapie skojarzone. Rekomendowana ścieżka leczenia powinna uwzględniać stan psychiczny pacjentów i wpływ choroby na jakość ich życia. Należy rozważyć łączenie standardowych metod z terapią wspomagającą, w tym ze stosowaniem dermokosmetyków.

Świadomość, że trądzik ludzi dorosłych (TLD) staje się jednym z kluczowych schorzeń leczonych w gabinetach dermatologicznych, przekłada się na zainteresowanie tą chorobą ważnych światowych ośrodków dermatologicznych. Dzięki temu w ciągu ostatnich 20 lat udało się opisać jej objawy kliniczne oraz usystematyzować metody leczenia [1–6]. Mimo to z doświadczenia codziennej praktyki wynika, że pacjenci chorzy na TLD stanowią często wyzwanie dla lekarza prowadzącego. Trudności te wynikają przede wszystkim z faktu, że TLD to długo trwająca choroba o niekontrolowanych zaostrzeniach i nieprzewidywalnych nawrotach, a co się z tym wiąże – z dużym ryzykiem niepowodzenia terapeutycznego [7]. Gould i wsp. wykazali w swoim badaniu, że u 82% badanych przez nich pacjentów z TLD nie było poprawy po wielu kursach doustnej antybiotykoterapii, a u wszystkich pacjentów spośród leczonych izotretynoiną (32% całej próby) dochodziło do nawrotów choroby [1].
Typowy początek zwykłego trądziku występuje pomiędzy 14. a 17. rokiem życia u kobiet oraz pomiędzy 16. a 19. rokiem życia u mężczyzn. Ustępowanie zmian obserwuje się najczęściej pomiędzy 23. a 25. rokiem życia. W 1999 r. opisano, że w poprzednim dziesięcioleciu średni wiek pacjenta z trądzikiem wzrósł z 20,5 do 26,5 roku [8]. 
Do tej pory nie udało się określić rzeczywistego odsetka osób chorujących na trądzik ludzi dorosłych. W jednej z prac oszacowano jednak, że wskaźnik występowania tej choroby wśród dorosłych kobiet pomiędzy 25. a 40. rokiem życia wynosi 41% [2].

POLECAMY

Podtypy trądziku ludzi dorosłych

Wyróżnia się dwa podtypy trądziku osób dorosłych:

  • persistent – przetrwały, będący kontynuacją trądziku nastolatków lub nawrotem choroby z okresu nastoletniego, który występuje u mniej więcej 80% pacjentów,
  • late onset – czyli o późnym początku choroby, który występuje po 25. roku życia u blisko 20% pacjentów [1, 9].

Kliniczne objawy trądziku ludzi dorosłych 

Trądzik kobiet dorosłych jest częstą chorobą skóry o charakterystycznym obrazie klinicznym różniącym się od trądziku nastolatków i trądziku mężczyzn, który bardziej przypomina trądzik zwykły. W trądziku ludzi dorosłych, a szczególnie kobiet, zajęta jest dolna część twarzy (podbródek, linia żuchwy i szyja), a także linia brzegowa twarzy (co jest bardzo charakterystyczne dla tej jednostki chorobowej). Układ zmian przypomina literę U. Zmian jest mniej, ale pojedyncze mają większe nasilenie, głównie zapalne, a zaskórniki są mniej liczne. Mogą się pojawiać pojedyncze guzki na dolnej części twarzy z dodatkowymi zmianami zapalnymi lub bez nich [1, 10–12].

Trądzik kobiet dorosłych jako specyficzna jednostka chorobowa

Trądzik kobiet dorosłych występuje w dwóch podtypach klinicznych: 

  • jako trądzik przetrwały, będący kontynuacją trądziku nastolatków; zmiany utrzymują się w wieku dorosłym i charakteryzują się:
    - pojedynczymi zmianami naciekowymi, które są obecne w czasie trwania choroby,
    - zaostrzeniem zmian występującym w okresie przedmiesiączkowym;
  • jako trądzik osób dorosłych o późnym początku, gdzie pojawienie się zmian następuje po okresie dojrzewania. Podtyp ten występuje w dwóch odmianach klinicznych:
    - trądzik na brodzie z cechami takimi jak:
  • występowanie zmian na brodzie i dookoła ust, 
  • uporczywie nawracające zmiany naciekowe na brodzie u kobiet dorosłych,
  • zaostrzenia choroby przed miesiączką,
  • trądzik sporadyczny:
    - występuje nagle w późniejszym okresie życia bez wyraźnej przyczyny,
    - może towarzyszyć innym chorobom. 

W obu podtypach znacznie częściej niż w trądziku młodzieńczym obserwuje się skórę wrażliwą i towarzyszący jej trądzik kosmetyczny.
W badaniu przeprowadzonym przez Poli i wsp. [2] przebadano 3305 kobiet. U 41% z nich stwierdzono występowanie trądziku kobiet dorosłych. Okolicą najczęściej zajętą przez chorobę był podbródek. Aż u 97% badanych stwierdzono występowanie trądziku z wydrapania (acne excoriée), u 78% odnotowywano zaostrzenie choroby przed miesiączką. Połowa kobiet obserwowała pojawienie się przebarwień pozapalnych (PIH) i blizn jako powikłań po ustępującym trądziku.
W polskich badaniach przeprowadzonych w latach 2015–2016 na podstawie analizy 111 pacjentów powyżej 25. roku życia, u których zdiagnozowano trądzik ludzi dorosłych (w tym 90,99% kobiet i 9,01% mężczyzn), uzyskano zbliżone wyniki [9]. 

Obraz kliniczny populacji polski

...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • Roczną prenumeratę kwartalnika "Wiadomości dermatologiczne"
  • Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma
  • Zniżki w konferencjach organizowanych przez redakcję
  • ...i wiele więcej!

Przypisy