Autor: Paweł Falkowski

Dermatoskopia jest metodą obrazowania zmian skórnych, która dzięki zastosowaniu układu optycznego umożliwia dziesięciokrotne powiększenie zmiany oraz uwidocznienie struktur znajdujących się poniżej warstwy rogowej naskórka. Badanie to pozwala na wstępną diagnostykę nowotworów skóry z większą czułością i swoistością w porównaniu z oceną kliniczną, co sprzyja rozpoznawaniu zmian we wcześniejszych stadiach, wdrażaniu odpowiedniego leczenia oraz ograniczeniu liczby wycięć koniecznych do wykrycia pojedynczego czerniaka. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie podstawowych wzorców dermatoskopowych obserwowanych w najczęstszych zmianach skórnych – zarówno łagodnych, jak i złośliwych. Jego celem jest uporządkowanie definicji oraz nazewnictwa stosowanego w terminologii metaforycznej dla najczęściej spotykanych struktur dermatoskopowych. Szczególną uwagę zwrócono na cechy dermatoskopowe czerniaka, plamy soczewicowatej, rogowacenia łojotokowego, włókniaka twardego, naczyniaka rubinowego oraz raków: podstawnokomórkowego i kolczystokomórkowego. Podkreślono znaczenie wzorców nieregularnych w diagnostyce zmian skóry gładkiej, a także wskazano ograniczenia terminologii metaforycznej, której nazewnictwo bywa zależne od rozpoznania klinicznego.

Dermatoskopia jest kluczową metodą diagnostyczną w ocenie nowotworów skóry, umożliwiającą trafne rozpoznanie zmian nowotworowych, szczególnie w przypadku raków skóry, takich jak rak podstawnokomórkowy i rak kolczystokomórkowy. Dzięki wysokiej czułości i specyficzności dermatoskopia ułatwia planowanie odpowiedniego leczenia.
Rak podstawnokomórkowy wykazuje różnorodne struktury zależne od podtypu. W odmianie powierzchownej są obserwowane drobne nadżerki, krótkie linijne naczynia i struktury barwnikowe na homogennym tle. Typ guzkowy cechuje się centralnym owrzodzeniem oraz charakterystycznymi naczyniami drzewkowatymi, czasem z obecnością szaroniebieskich gniazd. Niezależnie od podtypu mogą się pojawiać białe, lśniące struktury oraz skupiska licznych żółtych globul.
W przypadku raka kolczystokomórkowego dominującą cechą we wszystkich stadiach zaawansowania jest obecność keratyny. Zmiany in situ mogą prezentować keratynową łuskę i wzorzec truskawki w rogowaceniu słonecznym lub naczynia kłębuszkowate w chorobie Bowena. W inwazyjnych postaciach dominują białe koła oraz naczynia w kształcie spinki do włosów i linie ułożone promieniście wokół czopa rogowego.
Dermatoskopia jest szczególnie istotna we wczesnym wykrywaniu raków skóry, choć należy pamiętać, że pewne struktury mogą występować również w zmianach łagodnych. Znajomość dermatoskopowych cech raków skóry ułatwia różnicowanie innych zmian złośliwych, np. czerniaka lentiginalnego, co dodatkowo wzmacnia czułość i specyficzność diagnostyki dermatoskopowej.
 

Dermatoskopia jest metodą obrazowania zmian skórnych za pomocą dermatoskopu. Jest on złożony ze źródła światła oraz układu optycznego, co pozwala na powtórzenie zmiany i ocenę struktur niewidocznych nieuzbrojonym okiem. Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie wzorców i struktur widocznych w obrazie dermatoskopowym zmian melanocytarnych. W celu ułatwienia ich implementacji w codziennej praktyce przedstawiono jedne z najczęściej używanych algorytmów diagnostycznych: siedmiopunktową skalę i prognozę bez barwnika. Algorytmy diagnostyczne są pomocne w szybszej nauce dermatoskopii i podejmowaniu decyzji terapeutycznych. Jednak wiążą się one z ograniczeniami i nie znajdują zastosowania w każdej sytuacji klinicznej. Ich stosowanie wiąże się ze wzrostem czułości kosztem spadku specyficzności.