Autor: Anna Zaryczańska

Atopowe zapalenie skóry (AZS) to przewlekła, zapalna choroba skóry przebiegająca z okresami zaostrzeń i remisji. Patofizjologia choroby jest wieloczynnikowa, zależna od czynników zarówno genetycznych, jak i środowiskowych. AZS cechuje się znaczącą heterogennością, jeśli chodzi o podłoże immunologiczne, jak również obraz kliniczny. Konwencjonalne metody terapeutyczne często nie zapewniają wystarczającej kontroli objawów w bardziej zaawansowanych przypadkach. Leczenie spersonalizowane, oparte na terapiach biologicznych i inhibitorach kinaz janusowych (JAK), pozwoliło na skuteczniejsze i długoterminowe kontrolowanie objawów. Dupilumab, pierwszy zatwierdzony lek biologiczny w terapii AZS, działa poprzez blokowanie sygnalizacji IL-4 i IL-13 i przynosi znaczącą redukcję objawów u pacjentów z umiarkowaną i ciężką postacią AZS. Inne nowoczesne terapie, takie jak lebrikizumab i tralokinumab, również celują w szlaki zapalne związane z IL-13, wykazując skuteczność w monoterapii i w połączeniu z miejscowymi kortykosteroidami. Inhibitory JAK, takie jak upadacytynib, zapewniają inną, wielopłaszczyznową modulację układu immunologicznego poprzez selektywne hamowanie sygnałów zapalnych. Każda z tych terapii wyróżnia się swoistym mechanizmem działania i profilem bezpieczeństwa i umożliwia indywidualizację leczenia. Artykuł przedstawia przegląd najnowszych metod leczenia AZS z uwzględnieniem różnych mechanizmów działania leków biologicznych i inhibitorów JAK oraz omawia ich zastosowanie w kontekście długoterminowej kontroli choroby, poprawy jakości życia pacjentów i zmniejszenia ryzyka nawrotów.

Atopowe zapalenie skóry (AZS, atopic dermatitis), inaczej zwane wypryskiem atopowym (atopic eczema), to częsta zapalna choroba skóry o przewlekłym przebiegu charakteryzującym się okresami zaostrzeń i remisji. Dotyka zarówno dzieci, jak i dorosłych, z przewagą tych pierwszych. Do podstawowych objawów klinicznych choroby należą świąd i suchość skóry oraz wykwity skórne o morfologii wyprysku w typowej, zależnej od wieku lokalizacji. Choroba znacząco pogarsza jakość życia i wywiera negatywne wpływy społeczne oraz ekonomiczne. U podłoża rozwoju AZS leżą czynniki genetyczne oraz środowiskowe, uszkodzenie bariery naskórkowej, zaburzenia immunologiczne, zakłócenie równowagi mikrobiologicznej. Leczenie AZS skupia się na kilku aspektach: profilaktyce choroby i jej powikłań, rekonstrukcji bariery naskórkowej, działaniu przeciwzapalnym, przywróceniu równowagi mikrobiologicznej. Poniższy artykuł ma za zadanie przedstawić obecnie dostępne formy leczenia AZS oraz przybliżyć innowacyjne strategie lecznicze na podstawie najnowszych danych z piśmiennictwa i wytycznych leczenia AZS.