Wstęp
Toczeń rumieniowaty układowy (TRU) jest chorobą autoimmunologiczną o zróżnicowanej prezentacji klinicznej. Objawy skórne należą do najczęściej występujących, ale w przebiegu TRU może dochodzić do zajęcia innych, ważnych życiowo narządów.
Istotne jest odróżnienie skórnego tocznia rumieniowatego (ang. cutaneus lupus erythematosus – CLE) od choroby systemowej, czyli TRU. W przypadku izolowanej skórnej postaci nie występują zmiany narządowe. Najczęstszymi manifestacjami CLE są: klasyczny toczeń rumieniowaty krążkowy (DCLE), podostry CLE (SCLE), toczniowe zapalenie tkanki podskórnej i toczeń rumieniowaty pęcherzowy. Natomiast w przypadku zmian skórnych w TRU najczęściej występują DCLE, SCLE oraz ostry toczeń skórny (ACLE). ACLE prawie zawsze związany jest z chorobą układową [1].
W tabeli 1. przedstawiono w zarysie porównanie pomiędzy skórnym toczniem rumieniowatym a toczniem rumieniowatym układowym [1–3]. Pojawienie się nieprawidłowości typowych dla TRU u pacjentów z izolowanym CLE powinno skłonić do poszerzenia diagnostyki.
POLECAMY
Tab. 1. Porównanie istotnych punktów pomiędzy toczniem skórnym a toczniem rumieniowatym układowym [1–3]
Rodzaj analizowanego wskaźnika |
Parametr/ zmiana | Skórny toczeń rumieniowaty |
Toczeń rumieniowaty układowy |
Skóra – typowe zmiany | Nadwrażliwość na światło |
+ | + |
Skóra | Zmiany nietypowe dla LE | – | Objaw Raynauda, teleangiektazje, zapalenia naczyń |
Badania immunologiczne – przeciwciała |
ANA | – (+) | + |
Anty-dsDNA | – | + | |
Anty-Sm | – | + | |
AcL LAC Anty-B2GPI |
– | + | |
Badania laboratoryjne | Leukopenia | – | + |
Trombocytopenia | – | + | |
Niedokrwistość | – | + | |
Przyspieszone OB | – | + | |
Zmiany skórne | Biopsja i ocena histopatologiczna* |
Wskazana | Rutynowo niewykonywana |
*Zmiany w ocenie histopatologicznej mogą być zróżnicowane i odpowiadać zapaleniu skóry z wakuolizacją warstwy podstawnej, apoptotycznymi keratynocytami, naciekiem komórek jednojądrzastych w okolicach przydatków skóry i okołonaczyniowych, zanikiem naskórka i pogrubieniem błony podstawnej. Tendencję do większego nadmiernego rogowacenia, zatykania mieszków włosowych i pogrubienia podstawy membrany częściej spotyka się w DLE niż w ACLE czy SCLE. Jednak nie wszystkie te cechy można znaleźć we wszystkich postaciach wariantów specyficznych dla LE i można je znaleźć w warunkach innych niż CLE. Zapalenie powierzchni skóry, które polega...